Το Πρόγραμμα Ευθανασίας T-4 (Aktion T-4)

Σαν σήμερα ξεκινούσε η εξόντωση των παράλυτων , ανάπηρων και διανοητικά καθυστερημένων Γερμανών απο τους ίδιους του Γερμανούς, που η εφαρμογή της  βασίστηκε στο πρόγραμμα Ευθανασίας Τ-4 ( Aktion T- 4).
Το Πρόγραμμα Ευθανασίας T-4 (Aktion T-4) πήρε το όνομά του από την οδό Tiergartenstraße (Tiergartenstrasse) αριθ. 4. του Βερολίνου όπου βρισκόταν η έδρα της υπεύθυνης για την εφαρμογή του υπηρεσίας. Ήταν το επίσημο όνομα του προγράμματος ευγονικής της Ναζιστικής Γερμανίας, το οποίο προχώρησε σε μαζικές εκτελέσεις, υπό το πρόσχημα της ευθανασίας, σε "ανεπιθύμητα" στοιχεία του πληθυσμού στη Γερμανία και στις κατεχόμενες από τους Ναζιστές περιοχές. Υπολογίζεται, ως αποτέλεσμα αυτού του προγράμματος, συνολικά θανατώθηκαν 200.000 άνθρωποι.
Το πρόγραμμα τέθηκε σε εφαρμογή με απόφαση του Αδόλφου Χίτλερ. Λειτούργησε υπό τον έλεγχο του επικεφαλής της Καγκελαρίας Φίλιπ Μπούλερ (Philip Bouhler) και του Δόκτορα Καρλ Μπραντ (Karl Brandt), με επικεφαλής τους Βέρνερ Χάιντε (Werner Heyde) και Πάουλ Νίτσε (Paul Nitsche). Ουσιαστικά, όμως, ο κύριος οργανωτής του ήταν ο Βίκτορ Μπρακ (Viktor Brack). Στο πρόγραμμα συμμετείχαν εξέχουσες προσωπικότητες του ιατρικού κόσμου της Ναζιστικής Γερμανίας.
Σκοπός του προγράμματος ήταν να διατηρήσει τη λεγόμενη γενετική καθαρότητα του γερμανικού πληθυσμού, εξοντώνοντας ορισμένα στοιχεία του πληθυσμού των γερμανικών και των κατεχόμενων περιοχών.
Τέτοιες κατηγορίες ήταν εκείνοι που  θεωρούνταν παραμορφωμένοι, πηρομελείς, ανάπηροι ή άτομα που έπασχαν από διανοητικές ασθένειες. Στην αρχή, τα θεωρούμενα ως ανάπηρα παιδιά απομακρύνονταν από τις οικογένειές τους και τοποθετούνταν σε ειδικά νοσοκομεία όπου θανατώνονταν. Το πρόγραμμα στη συνέχεια επεκτάθηκε, ώστε να περιλάβει και ενηλίκους, αν και οι περισσότεροι ανάπηροι ενήλικες είχαν ήδη υποστεί υποχρεωτική στείρωση ως αποτέλεσμα του γερμανικού "Νόμου για την Πρόληψη Απογόνων των Κληρονομικώς Ασθενών".
Οι Ναζιστές χαρακτήριζαν τους φόνους αυτών των ανθρώπων, τους οποίους θεωρούσαν χαραμοφάηδες, ως φόνους από οίκτο. Λόγω των διαστάσεων που πήραν αυτές οι εκκαθαρίσεις, σύγχρονοι και μεταγενέστεροι παρατηρητές χαρακτήρισαν τους θανάτους αυτούς ως μορφή μαζικής δολοφονίας με πρόσχημα την Ιατρική.
⚠️Ιστορικό του προγράμματος
Οι πρώτες εκκαθαρίσεις έλαβαν χώρα στην ψυχιατρική Κλινική της Όβινσκα (Owińska) της κατεχόμενης Πολωνίας στις 22 Σεπτεμβρίου 1939 και ακολούθησαν σύντομα παρόμοιες πράξεις στο υπόλοιπο της χώρας που είχαν ως αποτέλεσμα το θάνατο 26.000 ψυχασθενών.
Στη Γερμανία στο πρόγραμμα συμπεριλήφθηκαν οι εξής εγκαταστάσεις:
▪️Κάστρο Γκράφενεκ (Schloss Grafeneck, 20 Ιανουαρίου 1940)
▪️Σλος Χάρτχαϊμ (Schloss Hartheim, 6 Μαΐου 1940)
▪️Χάνταμαρ (Hadamar, Ιανουάριος 1941)
▪️η ψυχιατρική κλινική στο Μπέρνμπουργκ αν ντερ Ζάαλε (Bernburg-an-der-Saale, 21 Νοεμβρίου 1940)
▪️Βρανδεμβούργο (Brandenburg-Havel, 8 Φεβρουαρίου 1940)
▪️ Ζόνενσταϊν-μπάι-Πίρνα(Sonnenstein-bei-Pirna, Ιούνιος του 1940).
Κάθε εγκατάσταση είχε το δικό της κωδικό:
▪️ο "A" αντιπροσώπευε το Γκράφενεκ,
▪️ο "Β" το Βρανδεμβούργο,
▪️ο "C" to Χάρτχαϊμ,
▪️ο "D" το Ζόνενσταϊν,
▪️ο "Be" το Μπέρνμπουργκ και
▪️ο "E" το Χάνταμαρ.
 Σε αυτές έγινε χρήση μεθόδων δηλητηριωδών αερίων, ασφυξίας, ενέσεων, δηλητηρίασης, επιβεβλημένης ασιτίας και χορήγησης υπερβολικής δόσης φαρμάκων. Τα πρώτα πειράματα με χρήση αερίων και κινητών οχημάτων με θαλάμους αερίων διεξήχθησαν κατά τη διάρκεια του Οκτωβρίου και του Νοεμβρίου του 1939 στο Πόζναν (Poznań) της Πολωνίας με ασθενείς από την ψυχιατρική κλινική της Όβινσκα και το Μάρτιο του 1940 στο νοσοκομείο της Κοτσάνοφκα (Kochanówka) κοντά στο Λοτζ.
Οι ναζιστές πειραματίστηκαν, επίσης, με τη διοχέτευση, σε σφραγισμένους θαλάμους, μονοξειδίου του άνθρακα από καυασέρια μηχανών φορτηγών. 

Μεγάλο μέρος αυτού του τύπου εξόντωσης βρισκόταν κάτω από την επίβλεψη των ψυχιάτρων Καρλ Χανς Χάιντς Ζένχεν και Βέρνερ Βίλινγκερ. Ο Ζένχεν προμήθευε τους Ναζιστές ερευνητές με εκατοντάδες εγκεφάλους από τα θύματα, ενώ ο Βίλινγκερ διεξήγαγε πειράματα στα ζωντανά θύματα πριν διατάξει τη θανάτωσή τους. Οι θάλαμοι αερίων που είχαν κατασκευασθεί στο Χάρτχαϊμ φτιάχτηκαν με σκοπό τη θανάτωση, μέσω ασφυξίας με μονοξείδιο του άνθρακα, κυρίως ενήλικων θυμάτων, πριν ακόμη γίνει ευρεία χρήση αυτών των μεθόδων κατά τη διάρκεια του Ολοκαυτώματος.
Μέχρι την προσωρινή διακοπή του προγράμματος από τον Χίτλερ στις 19 Αυγούστου 1941, λόγω των διαμαρτυριών από ηγετικές προσωπικότητες της Εκκλησίας και συγγενείς των θυμάτων, είχαν ήδη εκτελεστεί 70.000 άτομα. Όμως, αυτή η δημόσια αντίδραση απλώς επιβράδυνε το πρόγραμμα και οι δολοφονίες συνεχίστηκαν με μεγαλύτερη μυστικότητα. Μέλη του προσωπικού που είχαν εκπαιδευτεί κάτω από αυτό το πρόγραμμα συνέχισαν αργότερα τις δραστηριότητές τους στα ναζιστικά στρατόπεδα εξόντωσης.
Οι περισσότερες από τις προσωπικότητες που ξεχώρισαν κατά τη διεξαγωγή του προγράμματος, όπως ο Γιόζεφ Μένγκελε, είχαν ενεργό ανάμειξη και στην ανάπτυξη της τεχνολογίας των θαλάμων αερίων που χρησιμοποιήθηκαν κατά τη διάρκεια του Ολοκαυτώματος και συμμετείχαν στην σύσταση των στρατοπέδων στο Μπέλζεκ, στην Τρεμπλίνκα και στο Σομπιμπόρ της Επιχείρησης Ράινχαρντ. Εκτός από το διαβόητο στρατόπεδο του Άουσβιτς-Μπίρκεναου, αυτά αποτέλεσαν τα κύρια κέντρα εξόντωσης με τη χρήση αερίων για εκατομμύρια ανθρώπους.
Μέχρι το τέλος του 1941, ο ένας στους τρεις ασθενείς των ψυχιατρικών ιδρυμάτων της Γερμανίας είχε θανατωθεί, σε εφαρμογή αυτού του προγράμματος, είτε μέσω άμεσων μεθόδων είτε μέσω ασιτίας, με αποτέλεσμα 93.000 επιπλέον θανάτους.
Το πρόγραμμα ανεστάλη, ύστερα από εντολή του Χίτλερ, επειδή ήδη είχαν εγερθεί σοβαρές υποψίες, καθώς τα αίτια θανάτου των υπό "θεραπεία" αναπήρων ανήμπορων και ψυχικά ασθενών, τα οποία αναγράφονταν στα πιστοποιητικά θανάτου που αποστέλλονταν στις οικογένειές τους, ήταν σχεδόν όμοια μεταξύ τους. Επιπλέον, ο τρόπος απόδοσης της στάχτης των αποτεφρωμένων νεκρών ήταν αρκετά περίεργος: Η οικογένεια λάμβανε μια λήκυθο με τις στάχτες του συγγενούς προσώπου, η οποία δεν έφερε ούτε καν διακριτική ετικέτα.
⚠️Στις 3 Αυγούστου 1941 ο καθολικόςΕπίσκοπος Κλέμενς Άουγκουστ φον Γκάλεν(Clemens August von Galen) στο κήρυγμά του στον Καθεδρικό Ναό του Μίνστερ(Münster) επιτέθηκε φραστικά στο Πρόγραμμα, χαρακτηρίζοντάς το ως "καθαρή δολοφονία". Η δημοσιότητα που έλαβε αυτό το κήρυγμα ανάμεσα στον καθολικό πληθυσμό της χώρας θορύβησε την Ναζιστική ηγεσία, οδηγώντας την στην επίσημη αναστολή του Προγράμματος.
⚠️Φυσικά, η αναστολή αυτή ήταν προσωρινή. Τον Αύγουστο του 1942 το πρόγραμμα είχε αρχίσει και πάλι να λειτουργεί, με περισσότερη όμως προσοχή, καθώς τα θύματα δεν δηλητηριάζονταν με μονοξείδιο του άνθρακα, αλλά θανατώνονταν με υπερβολικές δόσεις φαρμάκων ή μέσω ενέσεων με δηλητήριο. Η εφαρμογή του Προγράμματος δεν γινόταν πλέον μόνο σε πέντε κλινικές αλλά σε περισσότερες, διεσπαρμένες σε όλη τη Γερμανίακαι την Αυστρία. Οι δολοφονίες και η εσκεμμένη παραμέληση των ασθενών γίνονταν με τέτοιο τρόπο ώστε να αποσοβήσουν τις υποψίες του γερμανικού πληθυσμού. Όμως, δεν ελήφθησαν τέτοιες προφυλάξεις κατά την εξόντωση ανθρώπων στις κατεχόμενες περιοχές. Οι βαναυσότητες και η βία αναφέρονταν και καταγράφονταν. Υπολογίζεται ότι συνολικά, και μέχρι τη λήξη του προγράμματος, θανατώθηκαν περίπου 200.000 άτομα.
Το πρόγραμμα σταμάτησε να εκτελείται μόνον όταν έληξε ο πόλεμος.
⚠️Εκτός από τον γνωστό Γιόζεφ Μέγκελε θα αναφερθούμε σε κάποιους - ενδεικτικά- λιγότερο γνωστούς γιατρούς και  πρωτεργάτες του προγράμματος:
▪️Φρίντριχ Πάνζε (Friedrich Panse): Βοηθός ιατρικός διευθυντής στο ίδρυμα Wittenauer Heilstatten, ο ψυχίατρος Δρ. Πάνζε ήταν, επίσης, πρόσεδρο μέλος του "Ανωτάτου Δικαστηρίου Απελευθέρωσης από τις Κληρονομικές Παθήσεις" και συνεργάσθηκε, μεταξύ άλλων, και με τον Δρα Χάιντε σε θέματα στείρωσης.

Το 1935 σε συνεργασία με τον Κουρτ Πόολις (Kurt Pohlisch) δημιούργησε το "Ίδρυμα Ψυχιατρικής και Νευρολογικής Γενετικής της Ρηνανίας".
Το 1940 έγινε σύμβουλος στο Πρόγραμμα Τ-4. Η προπαγάνδα του Ράιχ δημιούργησε μια μικρού μήκους ταινία σχετικά με την ευθανασία, βασισμένη σε ιδέα του Δρα Πάνζε.
Το 1942 η αγωγή και η θεραπεία των πολεμικών νευρώσεων με χρήση μιας μορφής ηλεκτροσόκ πήρε το όνομά του και αποκλήθηκε Πάνζεν.
Τα ηλεκτροσόκ περιελάμβαναν ιδιαίτερα οδυνηρές διεγέρσεις μέσω ηλεκτρικών ρευμάτων, που εφαρμόζονταν σε μεγάλα τμήματα του δέρματος με τη βοήθεια κυλίνδρου. Ωστόσο, η αντίληψη του Πάνζε για τις πολεμικές νευρώσεις ήταν ότι οι πάσχοντες ήσαν "ψυχοπαθείς με σκοπό τη λάθρα λήψη αδειών και αποζημιώσεων". Με άλλα λόγια, ο Πάνζε πίστευε ότι οι στρατιώτες προσποιούνταν πολεμική νεύρωση για να απαλλαγούν από τα πολεμικά τους καθήκοντα.
Το 1943 παρέστη σε μυστικό συνέδριο για την ευθανασία που έλαβε χώρα στο Βερολίνο, μαζί με πολλές άλλες ηγετικές προσωπικότητες της ψυχιατρικής. Το 1947 κατηγορήθηκε για συνεργασία με τους Ναζί, ωστόσο ποτέ δεν κλήθηκε σε απολογία ή σε δίκη για να εξηγήσει ή να λογοδοτήσει για τις μεθόδους του. Συνέχισε να δίνει διαλέξεις στα Πανεπιστήμια της Βόννης και του Ντίσελντορφ μέχρι το 1967. Πέθανε το 1973.
▪️Βέρνερ Χάιντε (Werner Heyde)
▪️Λεονάρντο Κόντι
▪️Λεονάρντο Κόντι (Leonardo Conti): ελβετικής καταγωγής από Ιταλό πατέρα και Γερμανίδα μητέρα, γεννημένος στο Λουγκάνο το 1900.
Χρημάτισε Γενικός Γραμματέας του Υπουργείου Εσωτερικών με αρμοδιότητα στην υγεία, ενώ έγινε και μέλος των SS. Ήταν ο γενικός υπεύθυνος υγείας στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Βερολίνου.
Τον Ιούλιο του 1939 ο Χίτλερ τον διόρισε διοικητικά υπεύθυνο του Προγράμματος Τ-4 και στις 9 Οκτωβρίου ο Κόντι εξέδωσε ένα διάταγμα, με το οποίο ζητούσε από όλα τα Ιδρύματα του Γ΄ Ράιχ να κατηγοριοποιήσουν τους ασθενείς τους σύμφωνα με τα καθοριζόμενα κριτήρια.
Ο Κόντι ζητούσε την σύνταξη και υποβολή αναφορών σχετικών με τους ασθενείς, οι οποίοι παρουσίαζαν τα αναγραφόμενα στο διάταγμα συμπτώματα ασθενειών όπως σχιζοφρένεια, επιληψία, γηρατειά, παραλυτικές παθήσεις και ελαφρές διανοητικές διαταραχές.
Στις αναφορές έπρεπε, επίσης, να περιλαμβάνονται όλα τα άτομα που είχαν φυλακισθεί για πέντε ή περισσότερα έτη, ή ήσαν "εγκληματίες" ή δεν είχαν "γερμανικό ή σχετικής καταγωγής αίμα".
Το 1940 ο Κόντι επέβλεψε προσωπικά την χορήγηση ενέσεων σε τέσσερεις ή έξι ασθενείς, με σκοπό την ευθανασία τους, οι οποίοι, όμως, "πέθαιναν πολύ αργά" και έπρεπε να τους χορηγηθεί και δεύτερη δόση. Ως εναλλακτική μέθοδος επιλέχθηκε αυτή των θαλάμων αερίων.
Ο Κόντι παρέμεινε Υπουργός Υγείας μέχρι το 1945, οπότε παύθηκε και συνελήφθη. Παραπέμφθηκε να δικαστεί στην Δίκη των Ιατρών αλλά δεν έφθασε στο Δικαστήριο: Αυτοκτόνησε με απαγχονισμό στο κελί του στις 6 Οκτωβρίου 1945.
▪️Ερνστ Κρέτσμερ Ρόμπερτ Φρίντριχ Μάουτς (Robert Friedrich Mauz):
Το 1928 ο Μάουτς ήταν λέκτορας, ενώ από το 1939 ως το 1945 ήταν καθηγητής Ψυχιατρικής στο Κένισγκσμπεργκ. Είχε ενεργό συμμετοχή στην κατάρτιση του νομοσχεδίου "περί τερματισμού των βασάνων των αθεράπευτα ασθενών".
Τα τελικά σημεία σχεδιασμού αυτού του νόμου ολοκληρώθηκαν το 1940.
Η τελική μορφή αυτού του νομοσχεδίου δεν διασώθηκε, αλλά τεκμηριώνεται από σημειώσεις των συμμετασχόντων στην κατάρτισή του. Τους γιατρούς που συμμετείχαν στην κατάρτιση του νομοσχεδίου τους απασχολούσε κυρίως η θεμελίωση μιας νομικής βάσης για την επιβολή της ευθανασίας.
Ο Χίτλερ απέρριψε το νομοσχέδιο στην τελική του μορφή και το άφησε ανενεργό σε κάποιο συρτάρι του. Οι φόνοι υπό μορφήν ευθανασίας συνεχίσθηκαν χωρίς να υφίσταται νομική βάση. Ο Μάουτς, ο οποίος συμμετείχε στο Πρόγραμμα Τ-4 ως σύμβουλος, τιμήθηκε από τους συναδέλφους του μετά τον πόλεμο. Δεν υπέστη ποτέ διώξεις, το 1948, μάλιστα, ήταν επίσημος απεσταλμένος στο Τρίτο Διεθνές Συνέδριο Ψυχικών Παθήσεων στο Λονδίνο, το οποίο οδήγησε στην ίδρυση της Παγκόσμιας Ομοσπονδίας Ψυχικής Υγιεινής (World Federation of Mental Health, WFMH).

Ερνστ Ρύντιν (Ernst Rüdin): To 1916 o ελβετικής καταγωγής ψυχίατρος Ερνστ Ρύντιν[8]ονομάσθηκε καθηγητής της Ψυχιατρικής του Τμήματος Γεναλογίας του Γερμανικού Ιδρύματος Ψυχιατρικών Ερευνών (με έδρα το Μόναχο).
Το 1919 ο Ρύντιν έγινε διευθυντής στο ίδρυμα.
Το 1933 το ναζιστικό καθεστώς τον προήγαγε σε επιθεωρητή της Γερμανικής Εταιρείας Φυλετικής Υγιεινής και τον ονόμασε Πρόεδρο του Συμβουλίου Ειδικών επί πληθυσμιακών και φυλετικών θεμάτων.
Ο Ρύντιν ήταν ο βασικός συντάκτης της Νομοθετικής Πράξης περί Στείρωσης και ένας από τους δύο συγγραφείς της πραγματείας που εκδόθηκε για να δικαιολογήσει τον νόμο Περί αποτροπής απόκτησης γενετικά πασχόντων παιδιών. Ο συνάδελφός του σε αυτήν ήταν ο Φαλκ Ρούτκε (Falk Ruttke) ήταν ο τεχνικός σύμβουλος στην κατάστρωση των Νόμων της Νυρεμβέργης, με τους οποίους νομιμοποιήθηκαν οι διωγμοί των Εβραίων.
Ο Ρούτκε προσχώρησε στο NSDAP το 1937 και το 1939 ο ίδιος ο Χίτλερ του απένειμε το Μετάλλιο Τεχνών και Επιστημών Γκαίτε. Πέντε χρόνια αργότερα ο Φύρερ προσωπικά τίμησε τον Ρύντιν με χάλκινο μετάλλιο, στο οποίο υπήρχε χαραγμένη μια σβάστικα και ο τιμητικός τίτλος "Πρωτοπόρος της Φυλετικής Υγιεινής".
Tο 1943 απηύθυνε επιστολή στον Χίτλερ, με την οποία εγκωμίαζε τόσο αυτόν όσο και το Ναζιστικό Κόμμα για τα "αποφασιστικά, πρωτοπόρα βήματα για την πραγμάτωση της φυλετικής υγιεινής στο Ράιχ... και την παρεμπόδιση της περαιτέρω διείσδυσης εβραϊκού αίματος στην γονιδιακή δεξαμενή του γερμανικού λαού". Το 1945 η αμερικανική διοίκηση τον έπαυσε από τα διευθυντικά του καθήκοντα.
Ποτέ, ωστόσο, δεν τον παρέπεμψε σε δίκη, καθώς ισχυρίσθηκε ότι ήταν μόνο κατ' όνομα μέλος του Ναζιστικού Κόμματος και γλίτωσε από τις διώξεις χάρη στον ισχυρισμό αυτό. Ήταν ένα τρανταχτό παράδειγμα της ομάδας των ψυχιάτρων που δεν υπέστησαν την παραμικρή δίωξη, αλλά συνέχισαν να ζουν σαν να μην είχε συμβεί τίποτα.
Αν αναρωτιέται κανείς πως κρατάει ακόμη όρθιο ο Δημιουργός το Δημιούργημα Του ειναι  γιατί οπως είχε πει ο Σταρετς Ζαχαρίας Δημητρίεβιτς:
«Για καθε παιδικό χέρι που ανάβει ενα κερί, ο Θεος πιστώνει την γή με χρόνο» .

ΠΗΓΗ