Η αλήθεια πίσω από το «κόκκινο τηλέφωνο» που συνέδεε ΗΠΑ και Σοβιετική Ένωση

 

Κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου, οι ΗΠΑ και η Σοβιετική Ένωση εγκαινίασαν μια απευθείας γραμμή επικοινωνίας που θα επέτρεπε στους ηγέτες των δύο χωρών να επικοινωνούν απευθείας σε περίπτωση πυρηνικής κρίσης ή άλλης

επείγουσας κατάστασης.

Η περίφημη αυτή απευθείας σύνδεση έκανε την εμφάνισή της σε πολυάριθμες ταινίες και βιβλία, με πιο γνωστή ίσως την ταινία του Κιούμπρικ «SOS: Πεντάγωνο Καλεί Μόσχα» (στα αγγλικά, «Dr Strangelove»). Η γραμμή αυτή συμβολοποιούταν με ένα κόκκινο τηλέφωνο.

Ωστόσο, σύμφωνα με το History.com, η γραμμή αυτή δεν είχε ποτέ αυτήν την εμφάνιση, αλλά ούτε και περιελάμβανε τηλεφωνικές κλήσεις. Όπως σημειώνεται, η γραμμή Ουάσινγκτον-Μόσχας προτάθηκε αρχικά τη δεκαετία του '50, όμως έπρεπε να περιμένουμε το 1962 και την κρίση με τους πυραύλους στην Κούβα μέχρι οι Αμερικανοί και οι Σοβιετικοί να διαπιστώσουν ότι χρειάζονταν ώρες για την ανταλλαγή των διπλωματικών μηνυμάτων.

Υπό το φόβο ότι επιπλέον ατυχή περιστατικό θα μπορούσαν να προκαλέσουν έναν τυχαίο πυρηνικό πόλεμο, οι δύο υπερδυνάμεις συναντήθηκαν στην Γενεύη την επόμενη χρονιά και υπέγραψαν ένα «Μνημόνιο συνεργασίας σχετικά με την καθιέρωση μιας απευθείας γραμμής επικοινωνίας». Το σύστημα ξεκίνησε τη λειτουργία του στις 30 Αυγούστου 1963.

Αντί όμως για τηλεφωνική γραμμή που θα μπορούσε να οδηγήσει σε κακή επικοινωνία, η γραμμή αποτελούταν από μηχανήματα τηλετυπίας τα οποία επέτρεπαν την ανταλλαγή γραπτών μηνυμάτων μέσω υπερατλαντικού καλωδίου. Το σοβιετικό σύστημα βρισκόταν στο Κρεμλίνο, ενώ το αμερικανικό στο Πεντάγωνο κι όχι στον Λευκό Οίκο.

Αργότερα η γραμμή ενισχύθηκε με τη χρήση δορυφορικών συνδέσεων και τελικά το 1986 λειτουργούσε και με δυνατότητες φαξ υπερ-υψηλής ταχύτητας. Η τελευταία αναβάθμιση ήρθε το 2008 οπότε και το σύστημα χρησιμοποιεί e-mail.

Αν και δεν υπάρχουν ενδείξεις ότι η γραμμή χρησιμοποιήθηκε ποτέ για την αποφυγή πυρηνικής καταστροφής, έπαιζε συχνά ρόλο-κλειδί στις αμερικανοσοβιετικές σχέσεις. Μέσω αυτής έγινε η διαπραγμάτευση το '67 μεταξύ Τζόνσον και Κοσίγκιν κατά τη διάρκεια του Πολέμου των Έξι Ημερών. Για ανάλογους λόγους χρησιμοποιήθηκε το 1971 στον Ινδο-Πακιστανικό Πόλεμο και το 1973 στον Πόλεμο του Γιομ Κιπούρ. Μέσω αυτής ο Κάρτερ εξέφρασε την εναντίωσή του στη σοβιετική εισβολή στο Αφγανιστάν το 1979. Η γραμμή χρησιμοποιήθηκε για τελευταία φορά την περίοδο της σοβιετικής κατάρρευσης, αν και υπάρχει μέχρι και σήμερα.

Μάλιστα, όπως αναφέρει το History, αμερικανοί και ρώσοι τεχνικοί συνεχίζουν να αποστέλλουν μηνύματα ελέγχου ανά μία ώρα για να διασφαλίσουν ότι η γραμμή λειτουργεί σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης.

ΠΗΓΗ