Μια Μακεδονία στον Αμαζόνιο!

Δύο Έλληνες, ο Δημήτρης Μαχαιρίδης και ο φωτογράφος Διονύσης Κουρής ανακάλυψαν ένα χωριό με το όνομα Μακεδονία στις όχθες του Κολομβιανού Αμαζονίου. Ένα μέρος όπου
κανένας Έλληνας δεν είχε πατήσει ποτέ.

Η μοναδική πόλη της Κολομβίας στον αμαζόνιο είναι η Λετίσια και η μοναδική όχθη της Κολομβίας στον Αμαζόνιο έχει μήκος μόλις 125 χιλιόμετρα. Μπαίνει σφήνα ανάμεσα στο Περού και τη Βραζιλία.
Η Λετίσια χτίστηκε το 1935 ακριβώς στα σύνορα με τη Βραζιλία, για να υπογραμμίσει την παρουσία της Κολομβίας στον Αμαζόνιο. Πολύ αργότερα oι Βραζιλιάνοι, που έφτασαν εκεί, έχτισαν κολλητά την Ταπατίγκα, την τελευταία πόλη στην εσχατιά της Βραζιλίας.
Σήμερα η εμπορική ζωή δένει άρρηκτα τις δύο πόλεις και η διακίνηση είναι απολύτως ελεύθερη, ώστε δεν καταλαβαίνει κανείς πότε περνά από την Κολομβία στη Βραζιλία. Απέναντι, η δυτική όχθη, που ούτε καν φαινεται, ανήκει εξ ολοκλήρου στο Περού.

Είκοσι λεπτά από την όχθη του Κολομβιανού Αμαζονίου συναντάμε το χωριό Μακεδονία.
Η κοινότητα της Μακεδονίας αριθμεί περί τους 800 κατοίκους, από τους οποίους σχεδόν οι μισοί είναι κάτω των 18 ετών. Ζουν από το ψάρεμα, το κυνήγι και τη χειροτεχνία που απευθύνεται στους λίγους εποχιακούς τουρίστες που έρχονται από την υπόλοιπη Κολομβία το Πάσχα και τον Ιούνιο.

Η Μακεδονία έχει τετραγωνισμένο ρυμοτομικό σχέδιο, σχεδιασμένο από την κεντρική διοίκηση στη Μπογκοτά, τα σπίτια είναι χτισμένα σε πασσάλους, για προστασία από τυχόν υπερχειλίσεις, αλλά και από δυσάρεστες επισκέψεις ανακόντα και κροκοδείλων.
Οι οριζόντιοι και κάθετοι τσιμεντένιοι δρόμοι είναι σχεδιασμένοι μόνο για πεζούς. Οι μόνοι δημόσιοι χώροι του χωριού είναι ένα σχολείο και μια εκκλησία. Δεν υπάρχουν αυτοκίνητα στην πυκνή ζούγκλα του Αμαζονίου. Οι επικοινωνίες είναι παντού παραποτάμιες.

Στην συγκεκριμένη περιοχή του Αμαζονίου διέμενε από τα τέλη του 19ου αιώνα αρχικά μια οικογένεια από τη φυλή Τιχούνα, της οποίας το επώνυμο ήταν Macedo. Πλήθος ιεραποστολών εκχριστιάνισαν βιαστικά και τυχάρπαστα το μεγαλύτερο ποσοστό Ινδιάνων, δίνοντάς τους ισπανογενή ονόματα και φροντίζοντας να εξαφανίζουν τις προαιώνιες δικές τους παραδόσεις και τρόπους ζωής.

Οι Macedo πρώτα έγιναν Καθολικοί, στη συνέχεια μεταπήδησαν στους Ευαγγελιστές, και προσηλύτισαν και άλλες οικογένειες Τιχούνα, όπως τους Pena (Πένια) και τους Leon (Λεόν), που ήρθαν από γειτονικές περιοχές στη Βραζιλία και στο Περού και εγκαταστάθηκαν μαζί τους στο χωριό.
Άρχισαν να μελετούν ομαδικά τη Βίβλο και όταν έφτασαν στις επιστολές του Αποστόλου Παύλου προς Θεσσαλονικείς και Φιλίππους, στην Καινή Διαθήκη, εντυπωσιάστηκαν, όταν για πρώτη φορά διάβασαν τη λέξη Macedonia.
Αγνοώντας παντελώς τη δική μας Μακεδονία και τον Μέγα Αλέξανδρο, πίστεψαν ότι το όνομα Macedonia αναφερόταν σε κάποια γωνιά της γης, που είτε λεγόταν έτσι στα χρόνια που αναφερόταν το Ευαγγέλιο ή μπορεί και να ήταν φανταστική.
Πάντως θεώρησαν ότι ήταν ιερή κι επιπλέον ότι ήταν θεϊκό σημάδι που το όνομά τους, Macedo, ήταν παραπλήσιο με το Macedonia.

Έτσι το 1975 όλες οι οικογένειες που ζούσαν μαζί στο παρόχθιο χωριό αποφάσισαν να δώσουν στο χωριό τους το όνομα Macedonia, θεωρώντας ότι είναι οι μοναδικοί Μακεδόνες στον κόσμο. Η Μακεδονία του Αμαζονίου είχε πάρει σάρκα και οστά.
Έλληνες δεν είχαν ξαναδεί εδώ, στην κοινότητα της Μακεδονίας. Δεν ξέρουν καλά-καλά ούτε πού πέφτει η Ελλάδα. Αγνοούν τον Μέγα Αλέξανδρο.

Όταν εξήγησαν οι Έλληνες ότι είναι από τη Μακεδονία, η απάντησή δείχνει την ισορροπία τής φιλοσοφίας των Ινδιάνων. «Όπως εσείς ήρθατε στη δική μας Μακεδονία έτσι και κάποιος Τικούνα μπορεί να φτάσει στη δική σας».

Στους ινδιάνικους χορούς δεν σηκώνουν ποτέ τα πόδια από τη γη, τα μουσικά όργανα είναι όλα κρουστά και οι φωνές είναι πάντα σε υψηλές νότες. Το τροπικό δάσος, που ξέρουν να σέβονται και να προστατεύουν αποτελεσματικά, τους δίνει όλα τα μέσα για να ζήσουν.

Το δέντρο τοτούμα είναι το πιο ιερό για τους Τικούνα. Από αυτό φτιάχνουν βότανα και κρέμες για δερματικές μολύνσεις. Από το δέντρο μπρέα φτιάχνουν τη μονωτική πίσσα για τις μαλόκες τους. Κάθε κοινότητα έχει δική της τεχνοτροπία στην καλαθοπλεκτική από χόρτο, από τα φύλλα των φοινικόδεντρων. Κατασκευάζουν τα υφάσματα των κοστουμιών τους από ξύλο γιαντσάμα, το οποίο κόβουν ανάλογα με τη θέση του ήλιου και του φεγγαριού (αν το κόψουν με νέο φεγγάρι το ξύλο σπάει) και κατόπιν το επεξεργάζονται, ώστε να γίνει λεπτό και εύκαμπτο. Στολίζουν τα κοστούμια με κουκούτσια από φοινικόδεντρα, για να δημιουργούν ήχους, ώστε να εντυπωσιάζουν. Τα χρώματα γίνονται από χώμα και φυτά. Ο κάθε Ινδιάνος δουλεύει ο ίδιος τη μάσκα του, που φορά στις τελετές χορού, ενώ οι Ινδιάνες προσέχουν ιδιαίτερα τα μαλλιά τους, σήμα κατατεθέν της δυναμικότητάς τους.
«Όπως και στη χώρα σας, έτσι κι εμείς μαθαίνουμε για την τεχνολογία» εξηγεί ο εκπαιδευτικός Cesar Augusto Rodriguez. Υπάρχει όμως ακόμη μια έκπληξη.
Ο Cesar Augusto Rodriguez εκπαιδεύει τους δασκάλους της Λετίσια στο πρόγραμμα κομπιούτερ που διαθέτει το σχολείο. Ζητά να του εξηγήσουν οι Έλληνες το εκπαιδευτικό πρόγραμμα, γιατί είναι το Ελληνικό Αβάκειο του Ελληνικού Computer Technology Institut, του Πανεπιστημίου της Πάτρας.
Για άγνωστους λόγους έφτασε μέχρι εδώ στον Αμαζόνιο, από την Μπογκοτά, χωρίς μετάφραση στα ισπανικά. Τους υποσχέθηκαν ότι θα φροντίσουν να τους βρούν τουλάχιστον το αγγλικό εγχειρίδιο.
Το 1975 ιδρύθηκε το πρώτο σχολείο στη Μακεδονία για τη διδασκαλία της γλώσσας των Τικούνα και έβαλαν ως δάσκαλο τον Leon Macedo, που είχε πάει μόνο τέσσερα χρόνια σχολείο και αναρωτιόταν τι μπορούσε να διδάξει.
Η γλώσσα των Τικούνα ήταν μέχρι τότε προφορική.
Σήμερα, παράλληλα με το επίσημο πρόγραμμα στα ισπανικά, το εκπαιδευτικό πρόγραμμα στη γλώσσα Τικούνα είναι υποχρεωτικό. Η γλώσσα τους το 1975 μελετήθηκε από ανθρωπολόγους και φωνητικούς και είναι πλέον γραπτή. Επόμενος στόχος των Μακεδόνων του Αμαζονίου είναι ίδρυση ενός πανεπιστημίου, που θα έχει αποκλειστικό αντικείμενο τη διάσωση και μελέτη των γλωσσών, των εθίμων, των παραδόσεων, της ιατρικής και της ιστορίας τους, πριν από την έλευση των Ευρωπαίων στην ήπειρό τους.
Κάτι τέτοιο μέχρι σήμερα δεν υπάρχει πουθενά, σε όλη την Νότια Αμερική.

Η μοναδική βοήθεια προερχόταν από Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις της Σουηδίας, οι οποίες έκτισαν τις περισσότερες αίθουσες διδασκαλίας της Μακεδονίας. Μια ολλανδική ΜΚΟ ποτέ δεν ολοκλήρωσε τις μαλόκες που επρόκειτο να φτιάξει. Τα λεφτά που στέλνουν από έξω τα τρώει η διαφθορά πριν φτάσουν εδώ και η γραφειοκρατία τα σκοτώνει όλα, όπως εξηγούν οι Μακεδόνες.
Οι γυναίκες της Μακεδονίας έχουν δημιουργήσει μια συντεχνία που φτιάχνει κοσμήματα και είδη λαϊκής τέχνης με στόχο τους περαστικούς τουρίστες. Οι ίδιες το θεωρούν σαν μοναδικό τρόπο ανάπτυξης της οικονομίας του χωριού.
«Ένας λευκός τουρίστας δεν μπορεί να δει σε βάθος τη σκέψη μας και τα ιερά μας. Εμείς ξέρουμε τι και μέχρι πού θα του το προσφέρουμε. Είμαστε Χριστιανοί, αλλά πια δεν βλέπουμε τις δοξασίες μας σαν διαβολικές» λέει η επικεφαλής της συντεχνίας, Eudocia Moran.

Το ποτάμι, εκτός από μέσο επικοινωνίας, γίνεται και παιχνίδι. Ο κίνδυνος ενός φιδιού ανακόντα ή ενός κροκόδειλου, παραμονεύει πάντα. Οι Μακεδόνες κυνηγούν τα νεογέννητα κροκοδειλάκια, γιατί είναι ένας εξαιρετικός μεζές. Μόλις σουρουπώσει ο Αμαζόνιος γίνεται αδιάβατος και επικίνδυνος.
Ο Αμαζόνιος κυλά πάντα με σταθερή, ήρεμη ροή. Ίσως είναι ο μοναδικός ποταμός του πλανήτη Γη που δεν πλημμυρίζει. Γι' αυτό τελευταία, κάποιοι επιστήμονες ισχυρίζονται, ότι ίσως πρόκειται για ποταμό που έγινε τεχνητά από τους Ινδιάνους.





ΠΗΓΗ