Κηρύχθηκε ολοκληρωτικός νομισματικός πόλεμος μεταξύ Δύσης - Παγκόσμιου Νότου

 

Η αρχή του τέλος

για τον μονοπολικό κόσμο που προέκυψε από μετά την πτώση της Σοβιετικής Ένωσης το 1989 έχει σημάνει.
Πέρα από τις τραγικές για τη Δύση εξελίξεις στο πεδίο της Ουκρανίας, διεξάγεται ένας δυνητικά πιο αιματηρός και ευρύς νομισματικός πόλεμος - με την έννοια ότι διακυβεύεται η επιβίωση των κοινωνιών όσον αφορά π.χ την ενεργειακή και τη διατροφική ασφάλεια.
Είναι ένας πόλεμο με μέτωπο ολόκληρο τον πλανήτη.
Ο καθηγητής Ιστορίας στο πανεπιστήμιο Princeton Harold James, από μια αντι-ρωσική σκοπιά πάντοτε καθώς το κατεστημένο καθιστά τους ακαδημαϊκούς οργανικούς διανοούμενους της ιδεολογίας της δυτικής ελίτ, συνδέει τις γεωπολιτικές αντιπαραθέσεις με τις εξελίξεις στο νομισματικό πεδίο από την πλευρά της ιστορικής εμπειρίας του 20ού αιώνα.
Αυτό που προκύπτει είναι ότι η διεθνής πράξη πραγμάτων όπως την ονειρεύτηκε ο φιλελευθερισμός ως μια ειρηνική ουτοπία όπου όσοι εμπορεύονται δεν πολεμούν εκπνέει.
Το «αφήγημα» της Δύσης αμφισβητείται πλέον ενεργά – και δη στο χρηματοπιστωτικό τομέα ο οποίος διαρρυθμίζει την πλανητική ροή κεφαλαίων και αγαθών – από νέες δυνάμεις οι οποίες επιθυμούν να συμμετάσχουν με τους δικούς τους όρους στο νέο τοπίο που θα διαμορφωθεί από τον υπό εξέλιξη μετασχηματισμό στις ισορροπίες ισχύος.

Η παλαιές στρατηγικές και το παίγνιο μηδενικού αθροίσματος

Εν μέσω αυξανόμενων παγκόσμιων εντάσεων, είναι εύλογο να υπάρχουν ανησυχίες ότι η διεθνής τάξη καταρρέει και ότι άλλες προτεραιότητες έχουν εκτοπίσει την επιδίωξη της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας ως παγκόσμιου δημόσιου αγαθού.
Επανεμφανίζονται παλαιές στρατηγικές για να κερδηθεί ένα παίγνιο μηδενικού αθροίσματος (όπως αυτό που γέννησε τη σχετική μαθηματική θεωρία στο πλαίσιο του Ψυχρού Πολέμου), με δυσοίωνους απόηχους του εικοστού αιώνα.
Εφόσον η παγκόσμια χρηματοπιστωτική σταθερότητα πρέπει να θεωρείται δημόσιο αγαθό, πολλά ιδρύματα της Δύσης υποτίθεται ότι αφοσιώνονται στη δημιουργία των συνθηκών για τη διατήρησή της.
Αυτή είναι η εμπράγματη εφαρμογή της αρχής για μια διεθνή τάξη βασισμένη σε κανόνες.
Η γεωπολιτική σύγκρουση, ωστόσο, συχνά φέρνει ένα μετασχηματισμό στη σκέψη: ξαφνικά, η αστάθεια γίνεται χρήσιμο εργαλείο για την προστασία των συμφερόντων κάποιου σε έναν παγκόσμιο ανταγωνισμό μηδενικού αθροίσματος.
Η χρήση του δολαρίου ως γεωπολιτικού όπλου δεν άφησε και πολλά περιθώρια σε όσους αντιστέκονται στην ηγεμονία των ΗΠΑ – ακόμη και οι σύμμαχοί τους κάνουν δεύτερες σκέψεις.
Στην τρέχουσα εποχή των εμπορικών πολέμων, των διασυνοριακών αλυσίδων εφοδιασμού και των περιορισμών στην πρόσβαση σε βασικές τεχνολογίες – θα μπορούσαμε να το αποκαλέσουμε «γεωτεχνοπολιτική» – αναδύεται μια νεότερη εκδοχή αυτής της γνωστής δυναμικής των νομισματικών πολέμων.
Εάν η Ιστορία είναι οποιοσδήποτε οδηγός, ο οικονομικός πόλεμος έχει ήδη κηρυχθεί.

Πέρα από το κυρίαρχο αφήγημα

Μία παραπλανητική εικόνα και το γενικότερο αφήγημα λέει ότι γεωπολιτική Δύση φαίνεται μια χαρά: ο ιαπωνικός Nikkei, μαζί με τα ευρωπαϊκά και τα αμερικανικά χρηματιστήρια, εμφανίζουν ευρωστία και τα δεινά στα εμπορικά ακίνητα δεν έχουν οδηγήσει σε καμία μορφή γενικευμένου πανικού.
Επιπλέον, οι δυτικοί θεσμοί υπερηφανεύονται ολοένα και περισσότερο για τη διασφάλιση της οικονομικής και οικονομικής ανθεκτικότητας.
Είναι δύσκολο να σκεφτούμε κάποιο τρόπο το οποίο θα μπορούσαν να εφαρμόσουν οι γεωπολιτικοί αντίπαλοι για να πυροδοτήσουν μια κατάρρευση στην ευρύτερη Δύση.
Δεν υπάρχει προφανές ισοδύναμο της τράπεζας του Άμστερνταμ της δεκαετίας του 1930 που έριξε το γαλλικό φράγκο σε μια επακριβώς χρονικά τοποθετημένη επίθεση που είχε σχεδιαστεί για να πλήξειτον εχθρό πριν από μια εισβολή.
Το μόνο που μένει είναι η ρητορική - 
Όπως και πολλά άλλα, τα οικονομικά ακολουθούν κατασκευασμένες αφηγήσεις που μπορούν να αλλάξουν απότομα, προκαλώντας μια γενική αναθεώρηση της εικόνας που έχουμε για τον κόσμο.

Το νέο αφήγημα του Putin

Το πιο συναρπαστικό - και αποκαλυπτικό - μέρος της συνέντευξης του Ρώσου Προέδρου Vladimir Putin με τον δεξιό Αμερικανό ειδήμονα Tucker Carlson αυτόν τον μήνα δεν ήταν η απίστευτη ανασκόπηση στην οποία προχώρησε σε μια χιλιετία ρωσικής ιστορίας
Ήταν η προφανής προσπάθειά του να ξαναγράψει το αφήγημα της χρηματοπιστωτικής αγοράς.
Ο Putin ξεκίνησε χαρακτηριστικά  παρατηρώντας ότι «το δολάριο είναι ο ακρογωνιαίος λίθος της ισχύος των Ηνωμένων Πολιτειών».
Στη συνέχεια σκιαγράφησε ένα σενάριο στο οποίο ο κόσμος ξεφορτωνόταν το δολάριο και θα αποτελεί μια απτή απόδειξη της εξασθενημένης Αμερικής: «Αλλά δεν θα σταματήσουν να τυπώνουν.
Τι μας λέει το χρέος των 33 τρισεκατομμυρίων δολαρίων;
Πρόκειται για το τύπωμα χρήματος χωρίς αξία»...
Δεν πρέπει να κάνουμε λάθος… αυτό ήταν μια έκκληση για επίθεση στην κυρίαρχη οικονομική θέση της Αμερικής.
Είναι αλήθεια ότι είναι εύκολο να μη ληφθεί στα σοβαρά η τοποθέτηση του Putin, όπως προτείνει ένα μέρος των ΜΜΕ.
Έκανε κάτι παρόμοιο με τις προηγούμενες απειλές του για πυρηνικό πόλεμο, και η ισχύς αυτής της απειλής ξεχάστηκε γρήγορα.
Ωστόσο, αυτή τη φορά τα πράγματα είναι διαφορετικά με τις παγκόσμιες χρηματοοικονομικές ευπάθειες που είναι βέβαιο ότι θα συνεχίσουν να αυξάνονται, οι εχθροπραξίες σε αυτό το θέατρο υβριδικού πολέμου φαίνονται πολύ πιο εύλογες από τη χρήση πυρηνικών όπλων.

Η εμπειρία του σύντομου 20ού αιώνα

Τον εικοστό αιώνα, και των δύο παγκόσμιων πολέμων προηγήθηκαν ο σχηματισμός αντίπαλων μπλοκ και η αύξηση των στοχευμένων οικονομικών επιθέσεων.
Καθώς οι διπλωματικές εντάσεις κλιμακώνονταν, κάθε πλευρά προσπάθησε να υπονομεύσει τις ικανότητες της άλλης μέσω ενός οικονομικού πολέμου φθοράς.
Ως εκ τούτου, η οικονομική κινητοποίηση προηγήθηκε της στρατιωτικής κινητοποίησης πριν από το 1914.
Για παράδειγμα, κατά τη διάρκεια της Δεύτερης Μαροκινής Κρίσης του 1911, η Γαλλία απάντησε στην ανάπτυξη μιας κανονιοφόρου από τη Γερμανία στην παράκτια πόλη του Αγκαντίρ, ενορχηστρώνοντας μια ταχεία εκποίηση γερμανικών τίτλων, η οποία προκάλεσε οικονομικό πανικό στη Γερμανία.
Την ίδια στιγμή, η Αυστροουγγαρία, της οποίας οι επιχειρήσεις ήθελαν να αξιοποιήσουν τη γαλλική κεφαλαιαγορά, εγκατέλειψε τον Γερμανό σύμμαχό της και συμπαρατάχθηκε με το Παρίσι.
Ως αποτέλεσμα, η Γερμανία αισθάνθηκε λιγότερο ασφαλής για την αυστριακή υποστήριξη και πιο αποφασισμένη να εφεύρει οικονομικά ζητήματα που θα ανάγκαζαν την Αυτοκρατορία των Αψβούργων να επιστρέψει στο πλευρό της.
Η πορεία προς τον πόλεμο το 1939 σημαδεύτηκε, επίσης, ακόμη πιο ευδιάκριτα από τις πράξεις ενός οικονομικού πολέμου.
Η Μεγάλη Ύφεση είχε δείξει πώς οι πανικοί στις αγορές και οι καταρρεύσεις τραπεζών μπορούσαν να αποδυναμώσουν και να καταστρέψουν ολόκληρες χώρες, και οι στρατηγοί είχαν ένα προφανές όπλο στη διάθεσή τους.
Δεδομένου ότι η κατάρρευση των τιμών των ομολόγων ή οι εκροές νομισμάτων θα ανάγκαζαν τις κυβερνήσεις να υιοθετήσουν τη λιτότητα ως δημοσιονομικό αντίμετρο, η δημιουργία μιας οικονομικής κρίσης ήταν ένας αποτελεσματικός τρόπος για να μειωθούν οι δαπάνες ενός αντιπάλου για την άμυνα (πάντα το μεγαλύτερο κονδύλι του προϋπολογισμού).

Έτσι, από το 1936, οι Γερμανοί οικονομικοί ιθύνοντες χρησιμοποίησαν επανειλημμένα μια τράπεζα του Άμστερνταμ για να εξαπολύσουν επιθέσεις στο γαλλικό φράγκο, καταφέρνοντας τελικά να περιορίσουν τον στρατιωτικό προϋπολογισμό της Γαλλίας.
Αυτή η οικονομική επίθεση  για τον πόλεμο έστησε την παγίδα που είχε εξασθενήσει τη Γαλλία όταν η ναζιστική Γερμανία εισέβαλε το 1940.
Εν μέσω των αυξημένων παγκόσμιων εντάσεων μετά την πανδημία COVID-19 και την στρατιωτική επιχείρηση της Ρωσίας στην Ουκρανία το 2022, είναι εύλογο να ανησυχούμε ότι η διεθνής τάξη καταρρέει και ότι άλλες προτεραιότητες έχουν εκτοπίσει την επιδίωξη της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας ως παγκόσμιου δημόσιου αγαθού.
Παλιές στρατηγικές για τη νίκη σε ένα παιχνίδι μηδενικού αθροίσματος επανεμφανίζονται και ο οικονομικός πόλεμος επέστρεψε με μια εκδίκηση με τη μορφή κυρώσεων.
Πράγματι, φαίνεται να είναι μόνο θέμα χρόνου να ενταχθούν οι κερδοσκοπικές κινήσεις στις αγορές στο οπλοστάσιο του υβριδικού πολέμου, παράλληλα με τις επιθέσεις στον κυβερνοχώρο και τη μαζική παραπληροφόρηση.
Ένα αυστηρότερο περιβάλλον επιτοκίων έχει κάνει πιο πιθανή την αναταραχή στην αγορά ομολόγων.
Οι συνθήκες είναι ώριμες για οικονομικές εχθροπραξίες - και η Δύση είναι περισσότεορ αυάλωτη από ποτέ.

Τα τρωτά σημεία του χρηματοπιστωτικού συστήματος

Τα τρωτά σημεία είναι εμφανή παγκοσμίως.
Το καθεστώς χαμηλών επιτοκίων των τελευταίων 15 ετών τροφοδότησε την έκρηξη στην κτηματαγορά σε όλο τον κόσμο, αλλά ο COVID-19 άλλαξε τα πρότυπα ζωής και εργασίας, οδηγώντας σε μια απροσδιόριστη αλλαγή στις προσδοκίες σχετικά με τον τρόπο χρήσης των κτιρίων και των σχετικών υποδομών (αν χρησιμοποιούνται καθόλου…).
Με τη μείωση της εργασίας στα γραφεία στα μεγάλα κέντρα των πόλεων, τα εμπορικά ακίνητα έχουν μείνει ιδιαίτερα ευάλωτα.
Γινόμαστε ήδη μάρτυρες της θεαματικής κατάρρευσης κορυφαίων κατασκευαστών ακινήτων όπως η Evergrande στην Κίνα και η Signa στην Αυστρία και την Κεντρική Ευρώπη.

Αναταραχή πλήττει και τα χρηματιστήρια

Ο ρωσικός δείκτης MOEX υποχώρησε περισσότερο από 50% το έτος μετά τον Οκτώβριο του 2021. αν και άρχισε να κάνει ράλι τον Οκτώβριο του 2022, τώρα παραπαίει ξανά.
Ομοίως, ο σύνθετος δείκτης Shanghai της Κίνας μειώθηκε σχεδόν κατά ένα τρίτο από τον Σεπτέμβριο του 2021 έως τα τέλη Ιανουαρίου 2024.
Έκτοτε, οι κινεζικές αρχές παρεμβαίνουν με ολοένα και πιο σαρωτικού χαρακτήρα μέτρα για να περιορίσουν την κερδοσκοπία και να σταματήσουν την κατάρρευση.
Η κατάσταση στο Χονγκ Κονγκ – τον βασικό χρηματοοικονομικό ενδιάμεσο μεταξύ της Κίνας και του κόσμου – φαίνεται ακόμη χειρότερη.
Θα μπορούσε κανείς να ερμηνεύσει αυτά τα σήματα της αγοράς ως μια οικονομική ετυμηγορία κατά της Ρωσίας και της Κίνας.
Ωστόσο, με τις παγκόσμιες χρηματοοικονομικές ευπάθειες που είναι βέβαιο ότι θα συνεχίσουν να αυξάνονται, οι εχθροπραξίες σε αυτό το θέατρο υβριδικού πολέμου φαίνονται πολύ πιο εύλογες από τη χρήση πυρηνικών όπλων.

Οι αντίπαλοι της Αμερικής θα βασίζονται όλο και περισσότερο στην δύναμη ενός νέου αφηγήματος για να ανοίξουν ρωγμές σε μεγάλες δυτικές αγορές και μάλιστα όταν ο αντίπαλος έχει δείξει ότι εισέρχεται σε μια περίοδο παρακμής.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

ΠΗΓΗ