Η Κρίση των πυραύλων της Κούβας του 1962 - Όταν ο πλανήτης κρατούσε την «ανάσα» του

 

 

 

Δύο ήταν οι κρίσεις με τις οποίες συνδέθηκε άρρηκτα το όνομα του Φιντέλο Κάστρο: Η Κρίση των πυραύλων της Κούβας (Cuban Missile Crisis) του 1962 στην οποία κινδύνεψε όλος ο πλανήτης με πυρηνική καταστροφή και η εισβολή στον Κόλπο των Χοίρων, γνωστή στην λατινική Αμερική σαν Invasión de Bahía de Cochinos που ήταν μία αποτυχημένη αμερικανική στρατιωτική επέμβαση στην Κούβα που έπληξε ανεπανόρθωτα το γόητρο των ΗΠΑ.

 

Ο Φιντέλ Κάστρο ήταν ένας εμβληματικός ηγέτης, βέβαια μη εκλεγμένος, αλλά ουδείς μπορεί να αμφισβητήσει το ειδικό βάρος της προσωπικότητά του.

 

Η Κρίση των πυραύλων της Κούβας (Cuban Missile Crisis) ήταν μία αντιπαράθεση διάρκειας 13 ημερών που συνέβη τον Οκτώβριο του 1962 μεταξύ των Η.Π.Α. και της Σοβιετικής Ένωσης λόγω των σοβιετικών βαλλιστικών πυραύλων που αναπτύχθηκαν στην Κούβα.

 

Οι δύο υπερδυνάμεις έφτασαν στο παραπέντε ενός πυρηνικού πολέμου που θα σήμαινε το τέλος της Ανθρωπότητας τουλάχιστον όπως την γνωρίζουμε σήμερα.Αρκεί να αναλογιστούμε ότι 54 χρόνια μετά εάν αυτή η σύγκρουσή είχε λάβει χώρα ο πλανήτης ακόμα θα ήταν «wasteland» πολλέςπεριοχές του θα ήταν σαν την «Καταραμένη Γη» όπως στο δημοφιλές κόμικ Judge Dredd και οι επιζόντες μόλις τώρα ίσως να είχαν ξεφύγει από την φεουδαρχική διακυβέρνηση συμμοριών και πολέμαρχων και να ανέπτυσαν πάλι κάποιο είδος προηγμένω κοινωνιών.

 

Φυσικά θα αντιμετώπιζαν σοβαρά προβλήματα υγείας και μεταλλάξεις που μπορεί να άλλαζαν ακόμα και το ανθρώπινο Είδος.

 

Αιτία της κρίσης αποτέλεσε η εγκατάσταση σοβιετικών πυραύλων με πυρηνικές κεφαλές στο έδαφος της Κούβας, στον Κόλπο των Χοίρων, ενέργεια που αποτελούσε απάντηση στην εγκατάσταση αμερικανικών πυρηνικών πυραύλων στο έδαφος της Μεγάλης Βρετανίας, της Ιταλίας και κυρίως της Τουρκίας.

 

Σημειώνεται ότι η εισβολή στον Κόλπο των Χοίρων είχε λάβει χώρα λίγους μήνες νωρίτερα και η αποτυχία της είχε χρεωθεί στην κυβέρνηση Κένεντι.

 

Η κρίση ξεκίνησε όταν ένα U2 αμερικανικό κατασκοπευτικό αεροσκάφος, φωτογράφισε την Κούβα και αποκάλυψε την ύπαρξη βάσεων εκτόξευσης πυραύλων.

 

Στις 22 Οκτωβρίου, ο Τζον Φιτζέραλντ Κένεντι σε διάγγελμά του μίλησε για κίνδυνο παγκόσμιου πυρηνικού πολέμου και ανακοίνωσε πως το αμερικανικό Ναυτικό θα επέβαλλε ναυτικό αποκλεισμό της Κούβας, προχωρώντας σε κατάσχεση όπλων, που σοβιετικά σκάφη θα επιχειρούσαν να παραδώσουν στην Κούβα. 

 

Ο ηγέτης της Σοβιετικής Ένωσης Νικίτα Χρουστσόφ αναφέρθηκε σε παραβίαση του διεθνούς δικαίου ανταποδίδοντας και τις προειδοποιήσεις-απειλές, ζητώντας από την αμερικανική ηγεσία να αποχωρήσει, προτείνοντας αμοιβαία υποχώρηση, της ΕΣΣΔ από την Κούβα και των ΗΠΑ από Ευρώπη και Ασία. 

 

Ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ, Σίθου υ Θαντ, παρεμβαίνει προσωπικά: στέλνει μηνύματα στον Τζον Κένεντι και στο Νικίτα Χρουστόφ και συναντά τους εκπροσώπους των δύο μερών. 

 

Στις 28 Οκτωβρίου, ανακοίνωσε ότι η εγκατάσταση των πυραύλων στην Κούβα θα σταματούσε, ενώ ήδη εγκατεστημένοι πύραυλοι θα επέστρεφαν στη Σοβιετική Ένωση. Σε αντάλλαγμα, ο Κένεντι δεσμεύτηκε πως οι Η.Π.Α. δεν θα εισέβαλαν στην Κούβα, ενώ παράλληλα, αποδέχθηκε μυστικά την απομάκρυνση των αμερικανικών πυραύλων που βρίσκονταν σε τουρκικό έδαφος.

 

Αργότερα αποσύρθηκαν και οι αμερικανικοί πύραυλοι από την Ιταλία.

 

Στην ουσία επρόκειτο για με΄γαλη ριψοκίνδυνη νίκη του Ν.Χρουτσόφ.

 

Τότε η Σοβ.Ένωση δεν διέθετε την υπεροπλία της δεκαετίας του 70. Όλοι οι αναλυτές έβλεπαν ότι ήταν αρκετά υποδεέστερη των ΗΠΑ και σε μια πυρηνική αντιπαράθεση ναι μεν οι ΗΠΑ θα είχαν εκατομμύρια νεκρούς αλλά η Σοβ.Ένωση ‎θα είχε «εξαφανιστεί»

 

Στην ουσία ο Χρουτσόφ έπαιξε μια μεγάλη «μπλόφα» και κέρδισε κατά κράτος παρότι διέθετε πολύ μικρότερη ισχύ. Οι πύραυλοι στην Τουρκία απειλούσαν άμεσα την Μόσχα χωρίς να υπάρχει χρόνος αντίδρασης.

 

Δεν αλλάζει βέβαια το γεγονός ότι ο πλανήτης έφτασε στο «χείλος» της καταστροφής. 

 

Η κρίση αυτή είχε τις βάσεις της όμως στην αποτυχημένη εισβολή στον Κόλπο των Χοίρων, γνωστή στην λατινική Αμερική σαν Invasión de Bahía de Cochinos (ή Invasión de Playa Girón ή Batalla de Girón). 

 

Την πραγματοποίησε μία παραστρατιωτική ομάδα (Ταξιαρχία 2506), υποστηριζόμενη από την CIA, στις 17 Απριλίου του 1961. 

 

Ο αντι-επαναστατικός στρατός της Ταξιαρχίας 2506, εκπαιδευμένος και χρηματοδοτούμενος από την CIA της κυβέρνησης των Η.Π.Α., ήρθε αντιμέτωπος με την ένοπλη πτέρυγα του Κουβανικού Δημοκρατικού Επαναστατικού Μετώπου και είχε ως σκοπό την ανατροπή της επαναστατικής αριστερής κυβέρνησης του Φιντέλ Κάστρο. 

 

Ξεκινώντας από την Γουατεμάλα, η δύναμη εισβολής νικήθηκε μέσα σε τρεις ημέρες από τις κουβανικές ένοπλες δυνάμεις, που τελούσαν υπό την άμεση διοίκηση του πρωθυπουργού Φιντέλ Κάστρο.

 

Η Κουβανική Επανάσταση από το 1952 έως το 1959 εκδίωξε από την εξουσία τον πρόεδρο Φουλχένσιο Μπατίστα, έναν δεξιό σύμμαχο των Η.Π.Α. Αντικαταστάθηκε από μία νέα αριστερή κυβέρνηση, στην οποία κυριαρχούσε ο Κάστρο, ο οποίος έκοψε τους προηγουμένως ισχυρούς δεσμούς της χώρας με τις Η.Π.Α., απαλλοτριώνοντας τα οικονομικά περιουσιακά στοιχεία και αναπτύσσοντας δεσμούς με τη Σοβιετική Ένωση, με την οποία οι Η.Π.Α. είχε εμπλακεί σε Ψυχρό πόλεμο. 

 

Ο Αμερικανός πρόεδρος Ντουάιτ Αϊζενχάουερ ανησυχούσε για την κατεύθυνση που έπαιρνε η κυβέρνηση του Κάστρο και, τον Μάρτιο του 1960, ο Αϊζενχάουερ διέθεσε το ποσό των 13.1 εκατομμυρίων δολαρίων στην CIA προκειμένου να σχεδιάσει την ανατροπή του Κάστρο. Η CIA προέβη στην οργάνωση της επιχείρησης με τη βοήθεια διαφόρων Κουβανικών αντιεπαναστατικών δυνάμεων, εκπαιδεύοντας την Ταξιαρχία 2506 στο Μεξικό. Μετά την εκλογή του το 1960, ο Τζον Φιτζέραλντ Κένεντι ενημερώθηκε για το σχέδιο εισβολής και έδωσε τη συγκατάθεσή του.

 

Όταν ο Τζον Κένεντι ανέλαβε τα ηνία του Λευκού Οίκου, ήταν πια αργά για να ανακόψει τις διαδικασίες εισβολής στην Κούβα που είχε δρομολογήσει ο προκάτοχός του Ντουάιτ Αϊζενχάουερ. 

 

Η CIA είχε στρατολογήσει Κουβανούς αντικαθεστωτικούς, οι οποίοι αφθονούσαν στο Μαϊάμι, όπου υπάρχει η αποκαλούμενη "Μικρή Αβάνα". Πάνω από 1.400 παραστρατιωτικοί, χωρισμένοι σε πέντε τάγματα πεζικού και ένα τάγμα αλεξιπτωτιστών, συγκεντρώθηκαν στη Γουατεμάλα πριν πλεύσουν για την Κούβα στις 13 Απριλίου του 1961. Το αμερικανικό σχέδιο στη φάση αυτή προέβλεπε απόβαση των Κουβανών αντιπάλων του Κάστρο σε ένα απομακρυσμένο σημείο του νησιού, δημιουργία προγεφυρώματος και ανακήρυξη "κυβέρνησης" των αντικαστρικών, η οποία, με τη διπλωματική στήριξη των Η.Π.Α. και την ελπίδα συσπείρωσης τμήματος του πληθυσμού γύρω της, θα επιχειρούσε να οδηγήσει σε δυαδική εξουσία στην Κούβα, ως πρώτο στάδιο ανατροπής του Κάστρο.

 

Στις 15 Απριλίου το σχέδιο τέθηκε σε εφαρμογή. Οκτώ αμερικανικά βομβαρδιστικά αεροσκάφη B-26 που παρείχε η CIA άρχισαν βομβαρδισμό των αεροπορικών βάσεων της Κούβας και επέστρεψαν στις Η.Π.Α. Τα αεροσκάφη έφεραν διακριτικά της κουβανικής αεροπορίας, ώστε να ήταν δυνατή η τήρηση προσχημάτων ότι επρόκειτο δήθεν περί Κουβανών πιλότων που είχαν αυτομολήσει με τα αεροσκάφη της. Τη νύχτα της 16ης Απριλίου, οι κύριες δυνάμεις εισβολής αποβιβάστηκαν σε μία παραλία ονομαζόμενη Πλάγια Χιρόν στον Κόλπο των Χοίρων και αρχικά υπερίσχυσαν επί μίας τοπικής επαναστατικής πολιτοφυλακής. Ο κουβανικός στρατός αντεπιτέθηκε και ο Κάστρο αποφάσισε να αναλάβει προσωπικά τον έλεγχο της επιχείρησης. Η κουβανική αεροπορία βύθισε όσα μεταγωγικά πλοία αποπειράθηκαν να φέρουν ενισχύσεις. Στις 20 Απριλίου, οι εισβολείς τελικά παραδόθηκαν και οι περισσότεροι από αυτούς, αφότου ανακρίθηκαν δημόσια, στάλθηκαν πίσω στις Η.Π.Α.

 

Οι συνέπειες της εισβολής ήταν πολύ σοβαρότερες μακροπρόθεσμα. Η εισβολή κατέληξε σε πολιτική πανωλεθρία των Η.Π.Α. και ήταν μεγάλη ντροπή για την εξωτερική πολιτική των Ηνωμένων Πολιτειών. Ο Τζον Κένεντι διέταξε μία σειρά από εσωτερικές έρευνες σε ολόκληρη τη Λατινική Αμερική. Επιπλέον, η αποτυχημένη εισβολή ισχυροποίησε τη θέση του Κάστρο, ο οποίος διακήρυξε ανοιχτά την πρόθεσή του να υιοθετήσει τον σοσιαλισμό και να ενισχύσει τους δεσμούς του με τη Σοβιετική Ένωση. Δύο εβδομάδες μετά την εισβολή, την Πρωτομαγιά, ο Κάστρο χαρακτήρισε την Κούβα στο λόγο του "πρώτη Λαοκρατική Σοσιαλιστική Δημοκρατία της Λατινικής Αμερικής", ενώ την 1η Δεκεμβρίου δήλωσε: "Είμαι μαρξιστής-λενινιστής και θα είμαι μαρξιστής-λενινιστής μέχρι την τελευταία μέρα της ζωής μου".

 

Η αντίθεση Η.Π.Α.-Κούβας ήταν πλέον ανειρήνευτη. Η δε στρατηγική συμμαχία της Κούβας με τη Σοβιετική Ένωση οδήγησε τελικά στα γεγονότα της Κρίσης των πυραύλων της Κούβας του 1962.

 

Ο ίδιος ο Κάστρο αργότερα, στην εισήγησή του στο 1ο Συνέδριο του Κομμουνιστικού Κόμματος της Κούβας, τόνισε: "Στις 16 Απριλίου του 1961, στο δυναμικό φόντο των όπλων που βροντούσαν και των χεριών με τις σφιγμένες γροθιές και τη στιγμή που κηδεύαμε τα θύματα των μισθοφορικών βομβαρδισμών, ο εργαζόμενος λαός ήταν σε θέση να διακηρύξει με ηρωική αποφασιστικότητα εναντίον των κατακτητών, ότι η Επανάσταση τώρα γινόταν σοσιαλιστική". Η πεποίθηση ότι μετά την αποτυχία των Η.Π.Α. στον Κόλπο των Χοίρων το μόνο που απέμενε στην Ουάσιγκτον ήταν να πραγματοποιήσει η ίδια απευθείας εισβολή "μας οδήγησε στην απόφαση να υπογράψουμε την κουβανο-σοβιετική συμφωνία για εγκατάσταση στο έδαφός μας πυρηνικών όπλων που αργότερα δημιούργησαν την κρίση του Οκτωβρίου του 1962", υπογράμμισε ο Κάστρο στο ίδιο ντουκουμέντο.

 

'Εκτοτε το όνειρο των Αμερικανών ήταν πως να εξοντωθεί ο ενοχλητικός Φιντέλ. Η CIA 1960-1965 η CIA αποπειράθηκε να τον σκοτώσει 8 φορές. Ο πρώην επικεφαλής των κουβανικών μυστικών υπηρεσιών Φαμπιάν Εσκαλάντε, σε ντοκιμαντέρ αναφέρει πως συνολικά οι απόπειρες δολοφονίες κατά του Κάστρο ήταν 638!

 

Ένα είναι σίγουρο: Συμπαθής ή όχι ο Φιντέλ Κάστρο θα μείνει στην Ιστορία σαν ένας από τους λίγους ηγέτες που είναι γνωστοί με το μικρό τους όνομα.

 

 

 

 

 

 

ΠΗΓΗ