Πώς διοικούν οι τζιχαντιστές το χαλιφάτο του τρόμου

Με το Κοράνι στην πιο ακραία εκδοχή και με την πιο βάρβαρη βία διοικούν οι τζιχαντιστές του Ισλαμικού Κράτους (IS) το χαλιφάτο του τρόμου που έχουν ιδρύσει στη Συρία και στο Ιράκ.
Στην ιδεολογία τους ο Αλλάχ έχει τις απαντήσεις για όλα - τα πάντα βρίσκονται στο Κοράνι και στη σαρία. Ετσι, ο νόμος, η τάξη και η απονομή της δικαιοσύνης διαμορφώνονται σε όλα τα εδάφη που κυβερνά το IS με την αρχή της «khilafa ala minhaj al-nubuwwa» («χαλιφάτο κατά τη μέθοδο του Προφήτη»). Δηλαδή, κατά το υπόδειγμα που
έθεσε ο ίδιος ο Μωάμεθ πριν από 1.400 χρόνια.

Αλλά πώς το εφαρμόζουν οι τζιχαντιστές σήμερα και πόσο αποτελεσματικά;
Κατ' αρχάς, το IS διακηρύσσει τη δημιουργία μιας ξεχωριστής και αυθεντικής έννομης τάξης που βασίζεται όχι μόνο στην κατά γράμμα (αν και επιλεκτική) ανάγνωση των πρώτων ισλαμικών κειμένων αλλά και σε μια μακροπρόθεσμη θεωρία πολιτικής διακυβέρνησης και νομικής εξουσίας.
Σε όλες τις περιοχές που κατέλαβαν οι μαχητές του Ισλαμικού Κράτους εφάρμοσαν μια δρακόντεια εκδοχή της σαρίας, του ισλαμικού νόμου.

Νόμος και τάξη στο τζιχαντιστάν
Ιστορικά το χαλιφάτο υπήρξε μια μορφή κεντρικής διακυβέρνησης του Ισλάμ στους αιώνες που ακολούθησαν τον θάνατο του προφήτη Μωάμεθ, το 632. Οι νόμοι σε ένα χαλιφάτο ορίζονταν παραδοσιακά από την ισλαμική ηθική.
Αλλά στο παρελθόν ο ρόλος του χαλιφάτου ήταν κατά κύριο λόγο συμβολικός και άφηνε την καθημερινή διοίκηση στις αποκεντρωμένες αρμοδιότητες των τοπικών αρχόντων.

Σήμερα το IS επιχειρεί να θεσπίσει εναλλακτικές μορφές διακυβέρνησης στη θέση των συριακών και των ιρακινών δομών που έχουν καταρρεύσει.
Αυτές περιλαμβάνουν εκπαιδευτικά κέντρα, όργανα απονομής δικαιοσύνης, αστυνόμευσης και επιβολής του νόμου. Το IS τα χρησιμοποιεί για να παρέχει κρίσιμες υπηρεσίες επιβάλλοντας ταυτόχρονα τη σαλαφιστική, τζιχαντιστική ιδεολογία του στον τοπικό πληθυσμό.
Για αυτόν τον λόγο η οργάνωση χρησιμοποιεί κτηνώδη μέτρα εναντίον των αντιπάλων του και των μειονοτήτων που βρίσκονται υπό τον έλεγχό του (περιλαμβανομένων μαζικών εκτελέσεων). Παρ' όλα αυτά, ως τώρα οι ντόπιοι πληθυσμοί φαίνεται να έχουν συμβιβαστεί με τον έλεγχο του IS, ενώ σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί ακόμη και να τον στηρίζουν.

Αλλά σε κάποιο βάθος χρόνου η επιτυχία του θα εξαρτηθεί από την ικανότητά του να παρέχει βασικές υπηρεσίες, να επαναφέρει κάποια κανονικότητα στην καθημερινή ζωή και να καλύψει το κενό διακυβέρνησης που έχει δημιουργηθεί.
Και επειδή η κατοχή εδαφών είναι διαφορετικό πράγμα από τη διοίκησή τους, η επικράτηση των τζιχαντιστών εξαρτάται από πολλούς παράγοντες: από τη στήριξη των τοπικών φυλάρχων, από την οικονομική βιωσιμότητα, από την πρόσβαση σε νερό, επαρκή τρόφιμα, καύσιμα, φάρμακα κ.τ.λ.

Δεν κυβερνά αποτελεσματικά
Κάποιοι εκτιμούν ότι το IS μπορεί να κατέχει εδάφη και να επιβάλλει τον νόμο και την τάξη αλλά είναι σαφές ότι δεν κυβερνά αποτελεσματικά.
Η παραγωγή σιταριού έχει καταρρεύσει και η παροχή ηλεκτρικής ενέργειας γίνεται με μεγάλες διακοπές. Πολλοί γιατροί και νοσηλευτικό προσωπικό έχουν τραπεί σε φυγή και τα αποθέματα σε φάρμακα έχουν μειωθεί κατά πολύ. Οι υπηρεσίες ύδρευσης ήταν καλύτερες υπό την ηγεσία του Ασαντ.

Προς το παρόν οι τζιχαντιστές έχουν πετύχει φαινομενικά μεγάλες νίκες με την ένοπλη βία και την ανελέητη δίωξη των αντιφρονούντων και των εχθρών τους. Με τον φόβο και τον τρόμο απονέμουν και τη «δικαιοσύνη» τους στους παραβάτες της σαρίας.
Μαρτυρίες κατοίκων της Ράκα, στη Βορειοανατολική Συρία, την οποία κατέχει το Ισλαμικό Κράτος από τον Μάιο του 2013, μιλάνε για ανατριχιαστικές μεθόδους: δημόσιες σταυρώσεις, δρακόντειες ποινές για τα πιο απλά αδικήματα, εγκλεισμό των γυναικών στο σπίτι, απαγωγές και εξορίες.

Κάποιοι άλλοι όμως δίνουν μια διαφορετική εικόνα. Πληροφορίες από τις κατεχόμενες πόλεις μιλούν για συλλογή των σκουπιδιών από τις δημοτικές αρχές, ασφάλεια στους δρόμους και γενναιόδωρη διανομή καυσίμων και τροφίμων στους φτωχούς.
Κάπως έτσι είχαν ξεκινήσει και οι Ταλιμπάν στο Αφγανιστάν το 1994 αυξάνοντας σταδιακά τα εδάφη τους ως το 2001.
Στην περίπτωση του IS η διαφθορά και η αναποτελεσματική διοίκηση από την κυβέρνηση της Δαμασκού και της Βαγδάτης έχουν παίξει επίσης κάποιο ρόλο υπέρ τους.

 Ειρήνη Μητροπούλου

ΠΗΓΗ