Στα ερείπια της Γιάλτας – Τίτλοι τέλους για την Pax America, η Ρωσία και η Κίνα θα υπαγορεύσουν τους όρους του Νέου Κόσμου

 

Η προσπάθεια πρόβλεψης

του μέλλοντος έχει εξελιχθεί σε ολόκληρη βιομηχανία. Εκατοντάδες δεξαμενές σκέψης, στον Παλαιό και τον Νέο Κόσμο, επιδίδονται στη «μαντεία» και τη διαμόρφωση σεναρίων για την πορεία του κόσμου.
Ανάμεσά τους ξεχωρίζει η μακροσκελής έκθεση των έμπειρων Αμερικανών πολιτικών επιστημόνων Richard Haass και Charles Kupchan με τίτλο «Πώς να αποτρέψετε μια καταστροφή και να ενισχύσετε τη σταθερότητα σε έναν πολυπολικό κόσμο».
Πρόκειται για ένα λεπτομερές στρατηγικό κείμενο, που θυμίζει το περίφημο μνημόνιο του George Kennan, προάγγελο του Ψυχρού Πολέμου μεταξύ Δύσης και ΕΣΣΔ.
Εδώ και δύο χρόνια, το σχέδιο Haass-Kupchan αποτελεί αντικείμενο συζήτησης στην αμερικανική γεωπολιτική ελίτ.
Οι συγγραφείς υποστηρίζουν ότι «η Δύση χάνει όχι μόνο την υλική αλλά και την ιδεολογική υπεροχή.
Οι δημοκρατίες παγκοσμίως υποκύπτουν στον αυταρχισμό, ενώ μια ανερχόμενη Κίνα, με τη συνδρομή της Ρωσίας, επιχειρεί να αμφισβητήσει τις αξίες και τις προσεγγίσεις της Δύσης».

Παράλληλα, αναγνωρίζουν πως «η συζήτηση για το τέλος της ιστορίας ήταν μια επίδειξη αυτοπεποίθησης αλλά και, ουσιαστικά, εκλεπτυσμένη αυταπάτη».
Στο πνεύμα της Realpolitik, το σχέδιο μοιάζει με μια στρατηγική «υποχώρησης» των Ηνωμένων Πολιτειών – ενδεχομένως μια ελεγχόμενη διαρροή μιας εναλλακτικής πολιτικής του αμερικανικού βαθέος κράτους ενόψει της μετάβασης από τον μονοπολικό κόσμο.

Από τη Βιέννη του 1815 στο σήμερα

Σε αντιδιαστολή με την επιθετική γραμμή της κυβέρνησης Biden –από τη σκληρή ρητορική έναντι της Κίνας στο Άνκορατζ, μέχρι την ενίσχυση του AUKUS και την κλιμάκωση γύρω από την Ταϊβάν– οι Haass και Kupchan προτείνουν ένα νέο «κοντσέρτο» ηγετικών δυνάμεων της Δύσης και επιλεγμένων χωρών της G20, εμπνευσμένο από το Συνέδριο της Βιέννης του 1815, μετά το Βατερλώ.
Τότε, Ρωσία, Βρετανία, Αυστρία και Πρωσία συμφώνησαν να εγκαθιδρύσουν μια «Συναυλία των Δυνάμεων» με στόχο την ειρήνη και τη σταθερότητα στην Ευρώπη. Το σύστημα της Βεστφαλίας έθεσε τις βάσεις για τη συνύπαρξη εθνικών κρατών, μέχρι την κατάρρευσή του με τον Κριμαϊκό Πόλεμο.
Η νέα εκδοχή που προτείνουν οι Haass και Kupchan φιλοδοξεί να δώσει νέο περιεχόμενο στον Ατλαντικό Χάρτη, αντικαθιστώντας ξεπερασμένες συμμαχίες όπως το ΝΑΤΟ – ένα απομεινάρι της εποχής του Ψυχρού Πολέμου.
Στην πράξη, όμως, θα μπορούσε να λειτουργήσει ως υποκατάστατο του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, παρακάμπτοντας το δικαίωμα αρνησικυρίας Ρωσίας και Κίνας.
Σύμφωνα με την πρόταση, οι έξι συμμετέχουσες δυνάμεις –ανάμεσά τους η Κίνα– θα εκπροσωπούν το 70% του παγκόσμιου ΑΕΠ.

Η Ρωσία, με μικρότερο ΑΕΠ από Βραζιλία και Καναδά, δεν περιλαμβάνεται.

Το παγκοσμιοποιημένο κατεστημένο και οι BRICS

Οι εμπνευστές του σχεδίου δεν εκπροσωπούν απαραίτητα τον εκάστοτε ένοικο του Λευκού Οίκου, αλλά ένα απρόσωπο παγκοσμιοποιημένο κατεστημένο με κέντρο τις ΗΠΑ και ισχυρούς οικονομικούς δεσμούς με τη «Finintern» της Νέας Υόρκης.
Ο Samuel Huntington χαρακτήριζε αυτή την κοινότητα «έθνος πολιτών του κόσμου».
Ωστόσο, η πρόταση μοιάζει περισσότερο με την τελευταία «ενορχήστρωση» μιας παλιάς τάξης πραγμάτων, που βασίζεται στη στρατιωτική ισχύ και στην κυριαρχία του δολαρίου.
Οι χώρες BRICS αμφισβητούν πλέον ανοιχτά την παντοδυναμία του δολαρίου, αν και η δημιουργία εναλλακτικών αποθεματικών νομισμάτων παραμένει δύσκολη.
Όταν η ρητορική δεν αρκεί, η Δύση καταφεύγει σε «έγχρωμες επαναστάσεις» και σε εργαλεία πολιτικής αποσταθεροποίησης – από την εκμετάλλευση εσωτερικών διαιρέσεων μέχρι τον έλεγχο της πληροφορίας μέσω πλατφορμών όπως Google, YouTube και Meta.

Ουκρανία, Κίνα και το «Μεγάλο Παιχνίδι»

Μέσα στον πόλεμο δι’ αντιπροσώπων του ΝΑΤΟ στην Ουκρανία, η κυβέρνηση Biden έχει θέσει ως απώτερο στόχο την αποδυνάμωση και διάσπαση της Ρωσίας. Η «Συναυλία των Δυνάμεων» των Haass και Kupchan μοιάζει με ηπιότερη εκδοχή του ιστορικού «Μεγάλου Παιχνιδιού» των Αγγλοσαξόνων – μια στρατηγική προσαρμογή της Δύσης, αντί της απευθείας πολεμικής αναμέτρησης.
Ακόμη και ο «μετριοπαθής» Jake Sullivan, επικεφαλής του Εθνικού Συμβουλίου Ασφαλείας, δεν απέφυγε τις κλιμακωτικές επιλογές, με το Πεντάγωνο να θέτει ως πιθανή περίοδο πολέμου με την Κίνα τα έτη 2027-2029.
Η ένταση στην Ουκρανία έχει μετατραπεί από «σύγκρουση μεσαίας έντασης» σε απειλή γενικευμένου πολέμου, με τα θεμέλια της μεταπολεμικής τάξης της Γιάλτας να καταρρέουν.
Η εσωτερική πόλωση στις ΗΠΑ, ενόψει της σκληρής εκλογικής αναμέτρησης Trump–Harris, προμηνύει την παρακμή του μονοπολικού κόσμου.
Η ιδέα μιας διεθνούς τάξης χωρίς την ηγεμονία μιας δύναμης γίνεται ολοένα και πιο εφικτή, με τη Ρωσία, την Κίνα, την Ινδία και τις υπόλοιπες χώρες BRICS να παρεμβαίνουν καθοριστικά στην «πρωτοβουλία οικοδόμησης της ειρήνης».

ΠΗΓΗ