Νέα τροπή στο μυστήριο του μνημείου της Αμφίπολης – Νέα ευρήματα το συνδέουν με τον Μ.Αλέξανδρο!

Νέα μαρμάρινα μέλη, κομμάτια από παράσταση που κοσμούσε τη ζωφόρο στο εσωτερικό του τύμβου Καστά στην Αμφίπολη, τα οποία κορυφώνουν τα σενάρια για ενδεχόμενη συσχέτιση με τον Μέγα Αλέξανδρο και τον Ηφαιστίωνα, εντόπισε η ανασκαφική ομάδα της Κατερίνας Περιστέρη εκατό, μόλις, μέτρα μακριά από τον περίβολο του υπερμεγέθους μνημείου, που το 2014 μονοπωλούσε το ενδιαφέρον της
επιστημονικής κοινότητας.
Αυτό ανακοινώθηκε σήμερα από τα χείλη των επικεφαλής της διεπιστημονικής ομάδας των ανασκαφών στον περίφημο τύμβο σύμφωνα με το voria.gr, στο πλαίσιο 29ης Επιστημονικής Συνάντησης για το Αρχαιολογικό Έργο στη Μακεδονία και τη Θράκη, που πραγματοποιείται από την Πέμπτη (03/03) στην αίθουσα τελετών του παλαιού κτηρίου της Φιλοσοφικής Σχολής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.
Η ανακοίνωση ανάβει εκ νέου «φωτιές» καθώς ακόμα δεν έχουν ταυτοποιηθεί οι πέντε ευρεθέντες σκελετοί αλλά και ούτε έχουν ανασκαφεί οι υπόλοιποι τάφοι στον λόφο Καστά για τους οποίους οι αρχαιολόγοι δηλώνουν σίγουροι ότι υπάρχουν.
Η δεύτερη πύλη εισόδου εικάζεται από αρχαιολόγους ότι βρέθηκε στο μεγαλειώδες ταφικό μνημείο του λόφου Καστά στην Αμφίπολη, η οποία φέρεται ότι αποκαλύφθηκε μετά από καταρρακτώδεις βροχές που έλαβαν χώρα προ πέντε μηνών.
Οι αρχαιολόγοι εξετάζουν σοβαρά το ενδεχόμενο να πρόκειται για μια δεύτερη πύλη εισόδου στο ταφικό μνημείο και προσπαθούν αν εξακριβώσουν ότι δεν πρόκειται για τυχαία βαθιά ρωγμή. Ο όγκος του μνημείου κάνει πολλούς να πιστεύουν ότι δεν μπορεί (αν και τεραστίων διαστάσεων για μακεδονικό τάφο) τα 25 μέτρα του ταφικού μνημείου που ήδη αποκαλύφθηκαν να είναι το μόνο κατασκεύασμα στα έγκατα του λόφου Καστά
Ως προς τα νέα ευρήματα που ανακοινώθηκαν όπως αποκάλυψαν ο αρχιτέκτονας, Μιχάλης Λεφαντζής, και ο διεθνούς φήμης Ιταλός αρχαιολόγος, Αντόνιο Κόρσο, στην περιοχή περιμετρικά του ταφικού μνημείου, η ανασκαφική ομάδα εντόπισε ευμεγέθη μαρμάρινα μέλη, στελέχη παράστασης που απεικονίζουν το προφίλ ενός πολεμιστή, «πιθανού υψηλόβαθμου αξιωματικού». Αυτό κρατά έγχρωμη ασπίδα, η οποία έφερε πάνω της την αιχμή ενός δόρατος, που όπως εκτίμησαν αφορά τη γνωστή μακεδονική Σάρισα.
Δίπλα στον στρατιώτη, εμφανίζεται το κεφάλι ενός αλόγου, ενώ διακρίνεται και ένα φίδι τυλιγμένο σε κορμό δένδρου να εφάπτεται στην απόληξη του κράνους του στρατιώτη. Ακόμη, εντοπίστηκαν διάσπαρτα κομμάτια από πόδια αλόγου.
Το σωζόμενο μέλος έχει ύψος 1,60 μ. και εκτιμάται ότι έφθανε συνολικά τα 2,70 μ. Εικάζεται ότι τα μέλη αυτά ήταν τοποθετημένα στον χώρο όπου βρισκόταν η κιβωτιόσχημη θήκη.
Σύμφωνα με τον κ. Λεφαντζή, η όλη παράσταση παραπέμπει σε νεκρική πομπή, η οποία «μάλλον», όπως είπε, αποτελείται από πεζεταίρους (μέλη επίλεκτου σώματος του Μακεδονικού στρατού). «Μια πομπή που συνδέει τον κόσμο νεκρών με αυτόν των ζωντανών, μια πομπή που αφορά έναν ήρωα», σημείωσε ο ίδιος. Εξήγησε, δε, ότι το φίδι που διακρίνεται αποτελεί ενδεχομένως αναφορά στον Δία. Το συγκεκριμένο ανάγλυφο εκτιμάται πως βρισκόταν στη βάση του βάθρου επί του οποίου ήταν ο Λέοντας της Αμφίπολης, στην κορυφή του τύμβου.
Από την πλευρά του, ο κ. Κόρσο αποκάλυψε την ανεύρεση μίας ανάγλυφης κεφαλής, που όπως υποστήριξε, απεικονίζει το πορτραίτο του σπουδαίου στρατηλάτη, Μεγάλου Αλεξάνδρου. Παραθέτοντας, μάλιστα, συγκρίσιμα στοιχεία με παρόμοιες, αλλά μεταγενέστερες παραστάσεις, όπως αυτή που βρίσκεται στο Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης, δεν απέκλεισε το ενδεχόμενο να υπάρχει άμεση ταύτιση με τον θάνατο του Ηφαιστίωνα, αφού, όπως υπογράμμισε, η πομπή των πολεμιστών μπορεί να καταδεικνύει τη μεταφορά των όπλων του μεγάλου στρατηγού, κατά τη διαδικασία ταφής του.
Παράλληλα, εντός του μνημείου, σύμφωνα με τον Μ. Λεφαντζή, εντοπίστηκε στέλεχος που μοιάζει με χερούλι, το οποίο πιθανολογείται πως ανήκει σε τεφροδόχο, η οποία λεηλατήθηκε.
Επίσης, στο δάπεδο του 2ου θαλάμου του μνημείου διαπιστώθηκε ότι υπήρχε ένα «τετράγωνο αποτύπωμα» και, σύμφωνα με εκτιμήσεις της ανασκαφικής ομάδας, υπήρχε βάση για άγαλμα μπροστά από τις «καρυάτιδες».
Από την κεραμική, η οποία, σύμφωνα με την κα. Περιστέρη, εκτείνεται χρονικά από τον 4ο π.Χ. ως τα ρωμαϊκά χρόνια, προκύπτει ότι γίνονταν τελετές για αφηρωισμό.
Σημειώνεται, πάντως, ότι η στήλη όπου εμφανίζεται το φίδι ενισχύει την ερμηνεία για τελετουργίες (χθόνια λατρεία) στο μνημείο, το οποίο, σύμφωνα με την επικεφαλής των ανασκαφών στον τύμβο της Αμφίπολης, κατασκευάστηκε, τουλάχιστον αρχικά, ως ηρώον προς τιμήν του αφηρωισμένου Ηφαιστίωνα το τελευταίο τέταρτο του 4ου αιώνα. Για τελετουργίες, όμως, έκανε λόγο από την πλευρά του και ο κ. Λεφαντζής.

Aς δούμε τώρα τι λένε αρχαίες μαρτυρίες, διότι πριν ακούσουμε τους «ειδικούς» καλό ειναι να βλέπουμε από μόνοι μας τι λένε οι αρχαίες πηγές.
Μια προσεκτική ματιά στον Παυσανία που αποτελεί πηγή της εποχής θα δέιξει ότι υπάρχει η πιθανότητα αυτή καθώς ο ιστορικός αναφέρει σαφέστατα ότι ο Μ.Αλέξανδρος ετάφη σύμφωνα με τον Μακεδονικό νόμο από τον Πτολεμαίο. Αυτό σημαίνει ότι ο Αλέξανδρος αποτεφρώθηκε και εν συνεχεία κάποια στιγμή η σορός επέστρεψε στα πάτρια εδάφη της Μακεδονίας.
Η σορός του Αλεξάνδρου αναχωρώντας από την Βαβυλώνα είχε προορισμό τις Αιγές όπως μας αναφέρει ο Παυσανίας. Ο Πτολεμαίος όμως υφαρπάζει την σωρό την οποία και θάβει προσωρινά στην Μέμφιδα με βάση τον Παυσανία και το Πάριο Χρονικό αποτεφρώνοντας την λόγω της αναφοράς του Παυσανία ότι τηρήθηκε ο Μακεδονικός νόμος κατά την ταφή, και μετά από λίγους μήνες, μετά από κοινή συμφωνία των διαδόχων στην διάσκεψη στον Τριπαράδεισο, τα οστά του Αλεξάνδρου μεταφέρονται μαζί με τους δύο βασιλείς (Φίλιππο Αριδαίο και Αλέξανδρο Δ’) στην Μακεδονία όπου θάβεται στον ήδη ετοιμασμένο τάφο που κατασκευαζόταν την διετία κατά την οποία η σορός του Αλεξάνδρου ήταν σε «αναμονή» στην Βαβυλώνα.
Ο Αλέξανδρος, πάντα σε ένα μυστικό μέρος της καρδιάς του, εκτός από την μεγάλη αγάπη στην μητέρα του, κρατούσε και την εικόνα του σπουδαίου, επιτυχημένου και δολοφονημένου πατέρα του, που ένιωθε σαν χρέος του να τιμήσει όσο τίποτα άλλο στον κόσμο, τότε ιδίως που είχε καταφέρει να συντρίψει τους Πέρσες και να προχωρά από νίκη σε νίκη και από κατάκτηση σε κατάκτηση, απελευθερώνοντας την ανθρωπότητα από την σκλαβιά, την αμορφωσιά, τη δουλεία και την φτώχεια!
Την επιθυμία του αυτή καταγράφει ο ιστορικός Διόδωρος Σικελιώτης, αναφέροντας ότι βασιλιάς μας, καθώς πέθανε πρόωρα, δεν είχε προλάβει να πραγματοποιήσει κάποια μεγάλα σχέδιά του, για τα οποία έδινε μάλιστα γραπτές οδηγίες στον Στρατηγό και φίλο του Κρατερό, τον οποίο έστελνε πίσω στη Μακεδονία σαν Αντιβασιλέα του (Επίτροπο), για να αντικαταστήσει τον Επίτροπο Αντίπατρο, πατέρα του Κάσσανδρου και του Ιόλα.
Ο Αντίπατρος είχε πέσει σε δυσμένεια και είχε συνεχείς προστριβές με την βασιλομήτορα Ολυμπιάδα. Ο δε Αντίπατρος του παραπονιόταν με γράμματα για τις συνεχείς παρεμβάσεις της. Και ο Μέγας Αλέξανδρος έλεγε τότε «δεν ξέρει ότι ένα δάκρυ της μάνας μου σβήνει δέκα χιλιάδες τέτοια γράμματα»;
Στο τέλος λοιπόν αποφάσισε να στείλει αντικαταστάτη τον Κρατερό, μαζί με τις γραπτές οδηγίες για τα μεγάλα έργα που θα έκανε για λογαριασμό του. Καθώς όμως ο Κρατερός γύριζε στη Μακεδονία μαζί με χιλιάδες παλαίμαχους που επέστρεφαν σπίτι και ενώ είχε φτάσει ήδη στην Κιλικία, έμαθε ότι ο Μέγας Αλέξανδρος είχε πεθάνει. Λέγεται δε πως ο Αντίπατρος φοβούμενος πια για τη ζωή του, είχε ήδη στείλει δηλητήριο εναντίον του Αλέξανδρου, το οποίο έριξε στο κρασί του ο οινοχόος Ιόλας, γιος του Αντίπατρου… Ο Κρατερός μη γνωρίζοντας τα γεγονότα (εάν συνέβησαν έτσι) συμμάχησε τελικά με τον Αντίπατρο κατά των άλλων διαδόχων και μάλιστα νυμφεύθηκε και την κόρη του Αντίπατρου, την Φίλα.
Ένα λοιπόν από τα σχέδια-διαταγές του Μεγαλέξανδρου που δόθηκαν στον Κρατερό, ήταν και αυτό, όπως το καταγράφει ο Διόδωρος: «Ένας τάφος για τον πατέρα του Φίλιππο ήταν να κατασκευαστεί, ο οποίος θα ήταν τόσο μεγάλος όσο οι μεγαλύτερες πυραμίδες της Αιγύπτου, που ορισμένοι συγκαταλέγουν ανάμεσα στα Επτά Θαύματα του Κόσμου!» Δηλαδή ο νέος Μεγάλος Τάφος του Φιλίππου, δεν θα ήταν κρυφός και ασημείωτος όπως στις Αιγές (και γι΄ αυτό γλύτωσε την σύληση), αλλά ολοφάνερο Μνημείο σαν τις Πυραμίδες!
Κάτι τέτοιο δείχνει ο εξαιρετικής ποιότητας περίβολος στην Αμφίπολη, με τα λευκά περίτεχνα μάρμαρα Θάσου, ο οποίος μάλιστα ήταν σκεπασμένος με επίσης εξαιρετικής τέχνης και διακόσμησης μαρμάρινες πλάκες με κλίση υδρορροών!
Φυσικά ο κύριος τάφος θα ήταν σφραγισμένος και φρουρούμενος, επειδή ήταν διακριτός και από τον περίβολο και από τον μαρμάρινο βασιλικό λέοντα στην κορυφή…
Ο Κρατερός, ως πολύ καλός παιδικός φίλος του Μεγαλέξανδρου, που τον βλέπουμε μαζί του να κυνηγούν λιοντάρι στο γνωστό ψηφιδωτό της Πέλλας, ίσως δεν ξέχασε την επιθυμία του Βασιλιά του και ξεκίνησε το έργο, σε μικρότερες από την μεγάλη πυραμίδα διαστάσεις, αλλά και πάλι σε πελώριες για τα ελληνικά και ευρωπαϊκά δεδομένα, χωρίς όμως τελικά να προφτάσει να μεταφέρει τον Φίλιππο από τις Αιγές και ο Μεγάλος Τάφος ή Τάφοι της Αρχαίας Αμφίπολης χρησιμοποιήθηκε-αν για να ενταφιαστούν άλλα μέλη της οικογένειας του Αλέξανδρου όπως η Ρωξάνη και ο γιος της Αλέξανδρος Δ΄, που φαίνεται όμως να τάφηκε ή να μεταφέρθηκε στις Αιγές (τάφος δίπλα στου Φιλίππου), ή ο Φίλιππος Αρριδαίος (που είχε οριστεί αυθαίρετα διάδοχος του Μεγάλου Αλεξάνδρου και ο Κρατερός προστάτης του και έπειτα τον ανέλαβε υπό την προστασία του ο Αντίπατρος και ο Κάσσανδρος), ενώ αργότερα μπορεί να τάφηκε εκεί και ο Φίλιππος Ε΄, ώστε ο τύμβος Καστά να γίνει η Βασιλική «Νεκρόπολη» της Αμφίπολης!
Ίσως πάλι το έργο του μεγάλου νέου Τάφου του Φιλίππου όπως αναφέρει και το spaei.blogspot.gr, να το είχε κιόλας αρχίσει ο Μέγας Αλέξανδρος, αναθέτοντάς το ήδη στον Δεινοκράτη, το περίφημο αρχιτέκτονά του που έχτιζε Αλεξάνδρειες! Και τον μόνο ικανό να φέρει εις πέρας τέτοιο τεράστιο έργο…
Φυσικά ο Τάφος του Φιλίππου Β΄ είναι αναντίρρητα στις Αιγές. Αλλά ο Αλέξανδρος ήθελε να φτιάξει έναν πολύ μεγαλύτερο και να μεταφέρει εκεί από τον Τάφο των Αιγών τον πατέρα του! Είναι άγνωστο εάν επιθυμούσε να μεγαλώσει τον ήδη υπάρχοντα τάφο των Αιγών ή ήθελε να φτιάξει έναν νέο σε άλλο μέρος.
Σε μια τέτοια περίπτωση ίσως δεν υπήρχε καλύτερο και πιο εύκολα προσβάσιμο μέρος από το κεντρικό λιμάνι του, την Αρχαία Αμφίπολη, την οποία γνώριζε ο ίδιος καλά και από την οποία αναχώρησε ο στόλος του για την εκστρατεία κατά των Περσών! Η Μεγάλη τώρα Πυραμίδα του Χέοπα στην Αίγυπτο, την οποία ήθελε να ξεπεράσει σαν Βασιλικό Τάφο του πατέρα του Φίλιππου ο Αλέξανδρος, έχει μήκος πλευράς 230,4 μέτρα και ύψος 146,5 μ.
Δηλαδή επί της ουσίας, ο Ταφικός λόφος της Αρχαίας Αμφίπολης είναι 5 περίπου φορές μικρότερος της Μεγάλης Πυραμίδας και πάνω από 10 φορές μεγαλύτερος από τον Τάφο των Αιγών!
Όταν λοιπόν πέθανε ο Αλέξανδρος, τις διαταγές προς τον Κρατερό έμαθε ο Περδίκκας, επίσης φίλος του Βασιλιά και επειδή είδε πως απαιτούνταν για όλα μαζί τα σχέδια του Αλέξανδρου υπέρογκα ποσά, θέλησε να τα ματαιώσει, αλλά πάλι δεν τολμούσε μόνος του να πάρει μια τέτοια απόφαση και θέλοντας συνειδησιακά να μη θεωρηθεί προσωπικά υπεύθυνος, έφερε τα 5 μεγάλα σχέδια στη Συνέλευση των Μακεδόνων, όπου η πλειοψηφία αποφάσισε να τα ματαιώσει…
Όμως είναι βέβαιο, ότι κάποιοι θα στεναχωρήθηκαν από αυτή την απόφαση, κάποιοι που αγαπούσαν πραγματικά τον Αλέξανδρο και τον Φίλιππο, όπως ο Ναύαρχος Νέαρχος π.χ., που είχε μεγαλώσει στην Αμφίπολη και την θεωρούσε πατρίδα του! Και είχε μάλιστα πάρει υπό την προστασία του την ανεπίσημη γυναίκα του Αλέξανδρου, τη Βαρσίνη και τον γιο του Αλέξανδρου από εκείνη, τον Ηρακλή! Ή ο Κρατερός που συμμάχησε με τον Αντίπατρο, ή ο Αντίγονος ο Μονόφθαλμος. Οπότε το μνημείο χτίστηκε, αλλά ποιος μπήκε μέσα σε αυτό;
Kαι όμως ακόμα και στους αρχαίους καιρούς δεν γνώριζαν ποιος ήταν θαμμένος στο συγκεκριμένο Τύμβο Καστά, γνώριζαν όμως την υπαρξη του ταφικού μνημείου, και ήξεραν ότι επρόκειτο για κάποιον πολύ σπουδαίο άντρα.
Ο Έλληνας συγγραφέας και ποιητής Αντίπατρος ο Σιδώνιος, γεννημένος το 280 περίπου π.Χ, κάνει την γνωστή αναφορά του στον λέοντα της Αμφίπολης λέγοντας: «Ειπέ Λέον, φθιμένοιο τίνος τάφον αμφιβέβηκας, βουφάγε; Τις τασ άξιος ην αρετάς;».
Η μετάφραση είναι η εξής:»Πες, λέοντα, ποιανού τον τάφο φυλάς , εσύ που τρως τα βουβάλια; Ποιος ήταν άξιος των αρετών σου;» (Υπενθυμίζεται ότι ο Αντίπατρος ο Σιδώνιος ήταν γνωστός για τον κατάλογο που συνέταξε για τα επτά θαύματα του αρχαίου κόσμου. Μάλιστα λέγεται ότι τα επισκέφτηκε όλα για να διαπιστώσει ιδίοις όμμασι αν άξιζε να συμπεριληφθούν στον κατάλογό του.)






ΠΗΓΗ