Δρακόσπιτα: Μεγαλιθικά κτίσματα εκπληκτικής αρχιτεκτονικής, φτιαγμένα με κυκλώπειους λίθους

 

Οι δράκοι έχουν τα δικά τους σπίτια στην Εύβοια. Εδώ και χιλιάδες χρόνια έχουν διαλέξει τα πιο απόκρημνα σημεία του νησιού. Εκεί όπου άνθρωπος δύσκολα πατάει, εκείνοι έχτισαν το βασίλειό τους.Στα βουνά της Νότιας και Κεντρικής Εύβοιας κρύβεται ένα απρόσμενο μυστικό. Αιώνες τώρα εξάπτει τη φαντασία μυημένων αρχαιολόγων κι εξερευνητών.
Στις πιο απόκρημνες κορυφές και τις πιο απόμακρες πλαγιές, εκεί όπου το βλέμμα απλώνεται ανεμπόδιστο στον ορίζοντα, στέκονται ακοίμητοι βιγλάτορες τα πανάρχαια Δρακόσπιτα. Μεγαλιθικά κτίσματα, εκπληκτικής αρχιτεκτονικής, φτιαγμένα με κυκλώπειους λίθους.
Βρίσκονται σε δυσπρόσιτες περιοχές, σε σημεία όπου φυτρώνουν μόνο αγριόχορτα και παραμύθια… Δεν είναι, άλλωστε, τυχαίο πως οι τοπικοί θρύλοι περιγράφουν με δέος τον φοβερό δράκο που κατοικούσε στο Δρακόσπιτο της Οχης, το καλύτερα σωζόμενο και πιο εμβληματικό από όλα.

Το εσωτερικό του Δρακόσπιτου της Οχης

Είναι χτισμένο σαν αετοφωλιά, σε υψόμετρο 1.480μ. στην κορυφή του ομώνυμου όρους, στα βόρεια της Καρύστου. Εχει φτιαχτεί με τεράστιους ογκόλιθους που συνδυάστηκαν με θαυμάσιο τρόπο, χωρίς κανένα συνδετικό υλικό. Με πάχος τοίχων περίπου 1,50 μέτρο, που διατηρούν την ισορροπία τους αιώνες τώρα μόνο από το βάρος των λίθων, ακουμπά στον βράχο κι ατενίζει το Αιγαίο.
Η εντυπωσιακή είσοδος του Δρακόσπιτου της Οχης σφραγίζει την ταυτότητά του. Δεξιά κι αριστερά ορθώνονται δύο τεράστιοι μονολιθικοί παραστάτες με πλάτος 1,40 μέτρα, ύψος 2 μέτρα και πάχος 0,22 μέτρα. Στους…ώμους τους κρατούν ένα γιγάντιο υπέρθυρο λιθάρι 4μ.επί 2,05μ. και πάχος 0,30μ. Πρέπει να ζυγίζει περίπου 10 τόνους!

Το συγκρότημα Πάλλη Λάκα. Η λέξη δράκος έχει ρίζα στο ρήμα «δέρκομαι» που σημαίνει έχω οξύ και διαπεραστικό βλέμμα. Τα φανταστικά αυτά ερπετά ήταν ταυτισμένα με τις χθόνιες λατρείες και τα νερά

Ποιοι γίγαντες, ποιοι ανθρωπόμορφοι δράκοι με υπερφυσικές δυνάμεις το μετακίνησαν; Αξίζει να σημειωθεί πως στις πέτρες των Δρακόσπιτων δεν υπάρχουν σημάδια που να προδίδουν χρησιμοποίηση μηχανών για την ανύψωση των λίθων.
Φαίνεται ότι φτιάχτηκαν από ντόπια πέτρα, η εξόρυξη και η επεξεργασία της οποίας γινόταν επί τόπου.
Στο εσωτερικό εντυπωσιάζει ο τρόπος στέγασης κατά το εκφορικό σύστημα: μεγάλες βαριές πλάκες σχιστόλιθου συγκλίνουν σε στρώσεις από δύο αντικρινούς τοίχους, η κάθε στρώση εξέχει λίγο περισσότερο, δημιουργώντας μια πυραμιδωτή στέγη. Ετσι έχουν χτιστεί όλα τα Δρακόσπιτα
της Εύβοιας.
Ο καθηγητής Ν. Μουτσόπουλος, που πραγματοποίησε ανασκαφές στην περιοχή το 1959 (ανακάλυψε αγγεία, όστρακα και άλλα αντικείμενα που εκτίθενται στο Αρχαιολογικό Μουσείο Καρύστου) γράφει: «Η τοιχοποιία αποτελεί άθλο… Η ανυπαρξία θεμελίωσης σε συνδυασμό με τη μέχρι σήμερα διατήρησή τους δεν δείχνει παρά τις απίθανες κατασκευαστικές ικανότητες των τεχνικών αυτού του λαού που τα οικοδόμησε». Ο μελετητής της Εύβοιας Θεόδωρος Σκούρας κάνει λόγο για έναν λαό με «υψηλές και θαυμαστές ικανότητες» κι «αναπτυγμένη τεχνολογία», τον οποίο δεν γνωρίζουμε από ιστορικές μαρτυρίες, αλλά μόνο από υποθέσεις.
Πανάρχαια ιερά
Η αλήθεια είναι πως οι υποθέσεις για τη χρήση των περίεργων αυτών κτισμάτων οργιάζουν. Το Δρακόσπιτο της Οχης έχει αποκαλεστεί κατά καιρούς αρχαίο μαντρί, κατοικία ή αποθήκη Κάρων σκλάβων στα λατομεία των Κυλίνδρων, φυλάκιο, φρυκτωρία (κτίριο που έδινε φωτεινά σήματα),
τάφος. Η επικρατέστερη, ωστόσο, άποψη φαίνεται πως είναι αυτή που υποστηρίζουν οι περισσότεροι ερευνητές.
Το Δρακόσπιτο ήταν ιερό. Το αναφέρει και ο καθηγητής Μουτσόπουλος που διαπίστωσε την τέλεση θυσιών στην Οχη: «Και σε άλλους τόπους γιόρταζαν τον ιερό γάμο του
Δία και της Ηρας στις κορυφές των βουνών. Συνεπώς το οικοδόμημα της Οχης ανήκει στον Δία και στην Τελεία Ηρα και χτίστηκε από τους Πελασγούς πριν από τον Τρωικό Πόλεμο… Ήταν αναμφίβολα ναός».

Το Δρακόσπιτο με την κυκλική οροφή στην περιοχή Πάλλη Λάκα στα Στύρα. Σε χαμηλότερα υψόμετρα έχουν εντοπιστεί αρκετά ακόμη Δρακόσπιτα

Την ίδια χρήση φαίνεται πως είχε και το αμέσως πιο σημαντικό Δρακόσπιτο, το τριπλό συγκρότημα Πάλλη – Λάκα στα Στύρα. Μέσα στην πλούσια βλάστηση τα τρία κτίσματα σχηματίζουν ένα Π. Το ύψος τους πρέπει να υπερέβαινε τα 2 μέτρα και το πάχος της τοιχοποιίας πολλές φορές φτάνει το ένα μέτρο. Αλλα Δρακόσπιτα έχουν εντοπισθεί στις ορεινές περιοχές γύρω από τα Στύρα, όπως στις θέσεις Λιμικό, Ιλκιζες, Κούρθεα, Αμινού, αλλά και χαμηλότερα στο Νημποριό και στη θέση Βίγκλια στη Λεύκα Νέων Στύρων. Δύο Δρακόσπιτα έχουν εντοπισθεί στην Κεντρική Εύβοια, στο όρος Δίρφη και κοντά στο Βατώντα.
Περίπου 25 από αυτά τα μυστηριώδη κτίσματα σώζονται σήμερα στην Εύβοια, ένα έχει επίσης βρεθεί στον Υμηττό της Αττικής και περισσότερα στην Καρία της Τουρκίας. Εκεί έμεναν Λέλεγες που έφτασαν στην Ελλάδα την περίοδο των περσικών πολέμων κι εγκλωβίστηκαν στην Κάρυστο και την Αττική. Αν δεν έχτισαν αυτοί τα ιερά τότε ήταν το χέρι άλλων πανάρχαιων αιγαιακών λαών,
των Πελασγών ή των Δρυόπων…
Το Δρακόσπιτο της Οχης πάντως έχει χρονολογηθεί από τον 6ο ως τον 2ο – 1ο αιώνα π.Χ. αν και το ζήτημα αυτό δεν έχει επακριβώς διευκρινιστεί. Για τους Ευβοιώτες πάντως, τα «δραγκό», όπως τα αποκαλούν στην αρβανίτικη ντοπιολαλιά τους, θα είναι πάντα τα σπίτια των δράκων τους. Κοντά στο Δρακόσπιτο της Οχης άλλωστε υπάρχουν ακόμη τα χνάρια του φοβερού θεριού που κάποτε στοίχειωνε τις νύχτες της περιοχής…





ΠΗΓΗ