Βασιλικός πολτός: το θαύμα της φύσης

Ο βασιλικός πολτός είναι μία άσπρη κρεμώδης ουσία, ισχυρά όξινος, με ιδιάζουσα οσμή και υπόπικρη γεύση, εξαιρετικά θρεπτική, η οποία εκκρίνεται από τους υποφαρυγγικούς αδένες των νεαρών εργατριών μελισσών. Προορίζεται για τη διατροφή όλων των προνυμφών μέχρι της ηλικίας των 3 ημερών και των ενήλικων βασιλισσών.

Η ονομασία “βασιλικός πολτός” δόθηκε το 1788 από τον διάσημο Ελβετό ζωολόγο Frannois Huber και προέρχεται από το γεγονός ότι οι προνύμφες που προορίζονται να γίνουν βασίλισσες, καθώς επίσης και οι ενήλικες βασίλισσες, τρέφονται αποκλειστικά με μεγάλη ποσότητα από την τροφή αυτή.
Δεν υπάρχει γενετική διαφορά μεταξύ εργατριών και βασιλισσών που αναπτύσσονται στην ίδια κυψέλη. Η μοναδική διαφοροποίηση προέρχεται από το γεγονός ότι οι προνύμφες που προορίζονται για βασίλισσες τρέφονται αποκλειστικά με βασιλικό πολτό όλες τις μέρες, ενώ αυτές που προορίζονται για εργάτριες μετά την τρίτη ημέρα, με μείγμα νέκταρος και γύρης. Σαν αποτέλεσμα οι βασίλισσες αναπτύσσονται μέσα σε 16 ημέρες, έχουν 42% μεγαλύτερο μέγεθος και 60% περισσότερο βάρος, έχουν ένα υψηλά αναπτυγμένο γενετικό σύστημα με ωοθήκες και σπερματοθήκες πλήρως αναπτυγμένες, έχουν μεγαλύτερη διάρκεια ζωής (2-4 χρόνια), και μεγάλη παραγωγικότητα. Υπό την επίδραση του βασιλικού πολτού η βασίλισσα είναι σε θέση καθημερινά να γεννάει μέχρι και 1200 αυγά την ημέρα, πράγμα που σημαίνει ότι το βάρος των αυγών μίας ημέρας ξεπερνάει κατά το διπλάσιο το δικό της βάρος. Αντίθετα οι εργάτριες ολοκληρώνουν την ανάπτυξή τους μέσα σε 21 ημέρες, ζουν μικρότερο χρονικό διάστημα (35-40 ημέρες) και δε γεννούν αυγά.
Συνήθως χορηγείται άμεσα στη βασίλισσα ή στην προνύμφη απ’ ευθείας καθώς εκκρίνεται. Δεν αποθηκεύεται στην κυψέλη και συνεπώς δεν αποτελεί ένα παραδοσιακό μελισσοκομικό προϊόν. Η μόνη θέση στην οποία η συγκομιδή του είναι εφικτή είναι κατά τη διάρκεια διατροφής της βασίλισσας, στις προνύμφες που προορίζονται να γίνουν βασίλισσες, οι οποίες ταΐζονται με αφθονία βασιλικού πολτού. Η προνύμφη δε μπορεί να καταναλώσει την τροφή τόσο γρήγορα όσο της παρέχεται και ο βασιλικός πολτός συσσωρεύεται στα βασιλικά κελιά.

ΦΥΣΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΟΥ ΒΑΣΙΛΙΚΟΥ ΠΟΛΤΟΥ

Το χρώμα του βασιλικού πολτού έχει μεγάλη σημασία γιατί αποτελεί δείκτη της φρεσκότητας και της καταλληλότητάς του. Ο φρέσκος βασιλικός πολτός έχει λαμπερό λευκό χρώμα. Όταν όμως έρθει σε επαφή με τον αέρα ή εκτεθεί στο φως, το χρώμα του μεταβάλλεται σε ανοικτό κίτρινο και σκούρο γκρι. Η μεταβολή αυτή οφείλεται σε ένζυμα τα οποία οξειδώνουν κάποιες ουσίες του βασιλικού πολτού και τον καταστρέφουν.
Η υφή του είναι ζελατινώδη παχύρευστη, αλλά με την πάροδο του χρόνου μεταβάλλεται σε συμπαγή. Το αυξανόμενο ιξώδες φαίνεται να σχετίζεται με μία αύξηση των αδιάλυτων στο νερό αζωτούχων ενώσεων, μαζί με μία μείωση των διαλυτών ελεύθερων αμινοξέων (Takenaka et al., 1986). Αυτές οι αλλαγές προφανώς οφείλονται σε συνεχείς ενζυματικές δραστηριότητες και στις αλληλεπιδράσεις μεταξύ των λιπιδίων και των πρωτεϊνών. Χαρακτηρίζεται από ελαφρύ δριμύ άρωμα και όξινη γεύση που οφείλεται στο πολύ χαμηλό pH (3,5-4,5). Η πυκνότητά του είναι περίπου 1,1gr/cm³ (Lercker et al., 1992) και είναι μερικώς διαλυτός στο νερό.

Η ΣΥΝΘΕΣΗ ΤΟΥ ΒΑΣΙΛΙΚΟΥ ΠΟΛΤΟΥ

Η μεγάλη θρεπτική αξία και οι βιολογικές ιδιότητες του βασιλικού πολτού οφείλονται στην ειδική σύνθεσή του. Τα κύρια συστατικά είναι νερό, πρωτεΐνες, σάκχαρα, λιπίδια και μεταλλικά άλατα.Το μεγάλο εύρος των αναλυτικών τιμών του βασιλικού πολτού οφείλεται σε διάφορους παράγοντες οι κυριότεροι των οποίων είναι:
Η περιοχή συλλογής
Η διαφορετική χλωρίδα
Η φυλή των μελισσών
Η ηλικία της προνύμφης από την οποία συλλέγεται
Οι συνθήκες διατήρησής του
Η παλαίωση του προϊόντος
Η αναλυτική μέθοδος που χρησιμοποιήθηκε για τον προσδιορισμό των συστατικών του.
Οι διαφορές αυτές όμως δεν είναι σημαντικές και συνεπώς η σύνθεσή του μπορεί να θεωρηθεί ότι παραμένει σχετικά σταθερή.
Το νερό αποτελεί τα 2/3 του φρέσκου βασιλικού πολτού, αλλά σε ξηρό βάρος οι πρωτεϊνες και τα σάκχαρα υπερτερούν κατά πολύ. Από τις αζωτούχες ενώσεις, οι πρωτεϊνες καταλαμβάνουν ποσοστό 73,9. Όλα τα απαραίτητα αμινοξέα για τον άνθρωπο είναι παρόντα σε επαρκείς αναλογίες. Σε σύνολο 29 αμινοξέων που έχουν ταυτοποιηθεί, τα πιο σημαντικά είναι το ασπαρτικό και το γλουταμινικό οξύ.
Τα σάκχαρα αποτελούνται κυρίως από φρουκτόζη και γλυκόζη σε σχετικά σταθερή αναλογία, όμοια με αυτή του μελιού. Σε πολλές περιπτώσεις η φρουκτόζη και γλυκόζη μαζί αποτελούν το 90% των συνολικών σακχάρων. Η αναλογία λιπιδίων είναι ένα σπουδαίο και πολύ ενδιαφέρον χαρακτηριστικό του βασιλικού πολτού. Τα λιπίδια αποτελούνται κυρίως από λιπαρά οξέα με ασυνήθιστη και σπάνια δομή, μεταξύ των οποίων το κυριότερο είναι το υδροξυτρανσδεκενοϊκό οξύ, το οποίο έχει αντιβακτηριακές και μυκητοκτόνες ιδιότητες. Τα κυριότερα μεταλλικά στοιχεία που περιέχει είναι: K, Ca, Na, Zn, Fe, Cu και Mn, με μία ισχυρή επικράτηση του καλίου, σε μικρότερες όμως συγκεντρώσεις από ότι στη γύρη.
Χαρακτηριστικό για το βασιλικό πολτό είναι και η περιεκτικότητά του σε βιταμίνες: βιταμίνη Β1, Β2, Β3, Β4, Β5, Β6, Β7, Β8, Β9, Β12 και σε μικρότερες ποσότητες βιταμίνη C, D, A και Ε. Το παντοθενικό οξύ (Β5) παίζει μεγάλο ρόλο στο μεταβολισμό των προνυμφών που βρίσκονται στην ανάπτυξη.
Επίσης περιέχει και μία αναλογία ενεργών ουσιών, όπως η ακετυλοχολίνη που βρίσκεται σε ποσότητα πάνω από 1 mg/g και η οποία έχει αγγειoδιασταλτικές ιδιότητες, χρήσιμες για τη θεραπεία κυκλοφορικών διαταραχών που απαντώνται σε ηλικιωμένα άτομα. Επιπλέον έχει επίδραση και στο νευρικό σύστημα επιτρέποντας τη μεταφορά νευρικών ταλαντώσεων από μία νευρική ίνα σε άλλη. Τέλος διεγείρει την έκκριση αδρεναλίνης.

Χρήσεις και θεραπευτικές δράσεις

Ο βασιλικός πολτός δεν είναι θαυματουργή πανάκεια. Το κλειδί για να καταλάβει κανείς πως είναι δυνατόν να δρα με φαινομενικά αντίθετους τρόπους (αφενός να βοηθά άτομα με αϋπνία και αφετέρου άτομα που υποφέρουν από κόπωση να μην αποκοιμούνται), είναι να τον θεωρήσει σαν έναν καταλύτη που προσφέρει τα απαραίτητα θρεπτικά συστατικά στον οργανισμό και με αυτόν τον τρόπο εξισορροπεί τη λειτουργία του και βελτιώνει το μεταβολισμό. Εκείνο που πρέπει να τονιστεί είναι ότι το υγιές και ισορροπημένο ανθρώπινο σώμα είναι μια εξαιρετικά αποτελεσματική αυτό-θεραπευόμενη μονάδα. Τα προβλήματα αρχίζουν να εμφανίζονται όταν διαταραχθεί αυτή η χημική ισορροπία. Τα συμπτώματα μπορούν να αντιμετωπιστούν με φάρμακα αλλά αυτό δεν εξαλείφει το αίτιο που το προκάλεσε. Μια φυσική θεραπεία είναι να επανέλθει το σώμα σε μια σωστή ισορροπία, χρησιμοποιώντας ένα διατροφικό συμπλήρωμα. Φυσικό συμπλήρωμα είναι ο βασιλικός πολτός, αν και σημαντικά πιό ακριβός από τα κοινά συμπληρώματα που διατίθενται στα φαρμακεία.
Έχει αποδειχτεί ότι είναι η πλουσιότερη υγιεινή τροφή της φύσης. Επιδρά θετικά στον μεταβολισμό, στην ανάπτυξη και τη μακροζωία. Ρυθμίζει και εξισορροπεί τις λειτουργίες του οργανισμού, οξυγονώνει τα κύτταρα και αυξάνει τη φυσική αντίσταση στις εξωτερικές προσβολές αλλά και στις εσωτερικές ανωμαλίες. Αυξάνει τις σωματικές και πνευματικές δυνάμεις, τονώνει τη μνήμη, την αντοχή, την γονιμότητα και τη σεξουαλική απόδοση.

Οι κυριότερες ενδείξεις του βασιλικού πολτού είναι:

Παιδιά
.με αναιμία
.που παρουσιάζουν καθυστέρηση στην ανάπτυξη
.στο λύκειο, για την προετοιμασία των εξετάσεων
.κατά την ανάρρωση
Ενήλικες
.για την πρόληψη εποχιακών ιώσεων
.κατά της κατάθλιψης, άγχους, στρες
.κατά της δυσκοιλιότητας
.κατά της ανικανότητας και της στειρότητας
.κατά των συμπτωμάτων που σχετίζονται με την εμμηνόπαυση
.κατά της αθηροσκλήρωσης (έλεγχος των επιπέδων της χοληστερόλης)
.κατά της κόπωσης
.κατά του υποσιτισμού και της νευρικής ανορεξίας
.κατά της μυϊκής δυστροφίας
.κατά της ασθένειας του Parkinson
.κατά της ασθένειας του Alzheimer
.κατά της υπέρτασης
.κατά του σακχαρώδη διαβήτη
.στα γηρατειά
.προστατευτικός ο ρόλος του για το ήπαρ
.πιθανόν αντικαρκινική δράση
.ενίσχυση ανοσοποιητικού συστήματος-αντιμικροβιακή δράση (κυρίως έναντι στρεπτόκοκκων, σταφυλόκοκκων και Ε.coli, bacilli coli)
.τόνωση και ενδυνάμωση του δέρματος (λόγω του κολλαγόνου που περιέχει-μείωση ρυτίδων) και του τριχωτού της κεφαλής
.κατά του πονοκεφάλου
.κατά των ενδοκρινικών διαταραχών και των ορμονικών ανισορροπιών
.μειώνει τον κίνδυνο στεφανιαίας νόσου
.μειώνει τα επίπεδα χοληστερόλης
.κατά των καταγμάτων των οστών
.επουλώνει τις ιστικές καταστροφές
.κατά των φλεγμονών
.μειώνει τα αρθριτικά προβλήματα
.ευεργετικό σε περιπτώσεις μειωμένης μνήμης
.βελτιώνει το άσθμα
.προσφέρει αναβολική υποστήριξη με αποτέλεσμα την αθλητική απόδοση (αυξημένη ενέργεια, αντοχή και φυσική δύναμη)
.κατά της πνευματικής κατάρρευσης
.κατά των ελκών, εκζεμάτων
.μειώνει αλλεργικά συμπτώματα άλλων αιτιών
.διατήρηση ομορφιάς

Δοσολογία:

Η δοσολογία που συστήνεται είναι η εξής: ένα κουταλάκι το πρωί νηστικός κάτω από τη γλώσσα μέχρι να διαλυθεί, τα παιδιά μισό κουταλάκι και οι αθλητές και ασθενείς έως και δύο. Απαραίτητος χρόνος χρήσης ορίζονται 3 μήνες ετησίως. Ο βασιλικός πολτός, καθώς είναι φυσικό προϊόν, είναι απόλυτα αβλαβές, δεν προκαλεί παρενέργειες και εθισμό. Η ισχύς του εξαρτάται από τη φρεσκάδα του. Συντηρείται σε 5οC (οικιακό ψυγείο) έως 6 μήνες, ενώ αλλοιώνεται από τον αέρα, το φως και τα μεταλλικά σκεύη. Όπως αναφέρθηκε παραπάνω, ο βασιλικός πολτός δεν είναι φάρμακο αλλά τροφή, όμως οι εξαιρετικά πολλές θεραπευτικές ιδιότητές του τον καθιστούν μια ουσία απέναντι στην οποία πρέπει να είναι κανείς πολύ προσεκτικός. Μέλι, για παράδειγμα, μπορεί κανείς να τρώει όσο θέλει, βασιλικό πολτό όμως ημερησίως μέχρι μισό γραμμάριο. Επίσης, καλό είναι σε περιπτώσεις χρόνιων ασθενειών να ερωτάται και ο θεράπων γιατρός.

Ελληνική παραγωγή-συγκομιδή

Στην Ελλάδα οι παραγωγοί βασιλικού πολτού είναι ελάχιστοι. Αυτό σημαίνει ότι το μεγαλύτερο μέρος του βασιλικού πολτού που κυκλοφορεί στην ελληνική αγορά είναι εισαγόμενος. Η περίοδος παραγωγής και συγκομιδής είναι από τον Απρίλιο μέχρι τον Ιούνιο. Στο διάστημα αυτό κάθε κυψέλη δίνει 100-150 γραμμάρια.

πηγη
agrofasma