Όταν οι Έλληνες πορεύονταν Εις Πανίαν = εις την Ισπανία !

 


Ισπανία, η χώρα των Πομπλαδόρες Γκριέκος και των Βάσκων.
Η Ισπανία ανέκαθεν υπήρξε αγαπημένος προορισμός των Ελλήνων από τα αρχαία κιόλας
χρόνια…

Ο Ηρακλής 
πρώτα - πρώτα είχε εκστρατεύσει εκεί, γεγονός που πιστοποιείται από τον Φάρο του στην σημερινή Κορούνια, από το όνομα «Πυρηναϊκή», το οποίο απεδόθη στην χερσόνησο από τον ίδιο προς τιμήν της γυναίκας του Πυρήνας αλλά και από χιλιάδες ακόμη πόλεις που ιδρύθηκαν από εκείνον.

Ο γιος του Ηρακλή, επιπλέον, ονομαζόταν Ίβηρας και θεωρούνταν γενάρχης της Ιβηρίας!

Χαρακτηριστική της παρουσίας του μεγάλου αυτού ήρωα στην εν λόγω περιοχή είναι και η ονομασία της σημερινής Διώρυγας του Γιβραλτάρ, που παλαιότερα έφερε το όνομα «Ηράκλειες Στήλες»!

Αρκετά χρόνια αργότερα έφτασε η σειρά αρχικά του Διονύσου να επισκεφθεί εκείνα τα μέρη και έπειτα του Οδυσσέα, ο οποίος σύμφωνα με την παράδοση ίδρυσε την πόλη Ιβηρία στην θέση που βρίσκεται η σημερινή Λισσαβώνα!

Λέγεται μάλιστα πως ο Διόνυσος μετονόμασε την Εσπερία (παλιά ονομασία Ισπανίας) σε Ισπανία, προς τιμήν του στρατηγού Πάνα, ο οποίος τον είχε συνοδεύσει στην εκστρατεία του (Ις-Πανίαν: Εις Πανία)!

«Πᾶνα κατέλιπεν ἐπιμελητὴν τῶν τόπων, ὃς τὴν χώραν ἀπ´ αὐτοῦ Πανίαν μετωνόμασεν· ἣν οἱ μεταγενέστεροι παραγώγως Σπανίαν προσηγόρευσαν, καθὼς ἱστορεῖ Σωσθένης ἐν ιγʹ Ἰβηρικῶν» Πλούταρχος (Περί Ίσιδος και Οσίριδος).

Ο Στράβων στα βιβλία του Β’, Γ’, Δ’, Ε’ των Γεωγραφικών αναφέρει, μεταξύ άλλων, ότι πολλοί ομηρικοί ήρωες πέρασαν από εκείνα τα μέρη (Αινείας, Μενέλαος, κ.α.).

Καταγράφει επίσης την ύπαρξη των Λουσιτανών (αρχαίας επαρχίας της Ιβηρικής χερσονήσου), οι οποίοι είχαν επιλέξει να ακολουθούν τον τρόπο ζωής των Σπαρτιατών. Έτρωγαν λιτά, οργάνωναν ιππικούς, γυμναστικούς και οπλιτικούς αγώνες και εξασκούνταν γενικότερα στις πολεμικές τέχνες.
Όπως λοιπόν μπορούμε να δούμε, οι Έλληνες προσέθεσαν άλλον έναν σταθμό στις αποικίες τους γύρω από την Μεσόγειο, γεγονός που φαίνεται και από την πλειάδα ελληνικών πόλεων κατά μήκους όλης της Ιβηρίας!

Εμπόρειον, Ampuries: Η πιο σημαντική ελληνική αποικία. Οι Έλληνες, Φωκαείς συγκεκριμένα, έμαθαν τους ντόπιους να καλλιεργούν με αγάπη τις ελιές και τα’ αμπέλια. Ονομάστηκε έτσι γιατί ήκμασε το εμπόριο. Όπου πήγαιναν οι Έλληνες έδιναν απλόχερα και φιλότιμα πολιτισμό και οργάνωναν εμπορικούς σταθμούς, αφού είχαν έντονα ανεπτυγμένο το εμπορικό δαιμόνιο. Στο Εμπόρειον εισήχθη η πολεοδομία των ελληνικών πόλεων και κόπηκαν τα πρώτα νομίσματα στην περιοχή.

Καλλίπολη (Βαρκελώνη), Ζάκαθα (Sagundo, ιδρύθηκε από Ζακυνθινούς), Άκρα Λευκή (Alicante), Ταρτησσός (οι Ισπανοί ισχυρίζονται πως είναι η αρχαιότερη πόλη της Ευρώπης), Ρόδη (Rosas), Καρθαγένη (Cartagena), Άβδηρα (στην μνήμη του Άβδηρου, φίλου του Ηρακλή), Πίνητος, Κερεσός, Κάλπη, Ημεροσκόπειον ή Αρτεμίσον, Μαινάκη (Malaca), Εβυσος (Ibiza), και πολλές άλλες.

Φυσικά οι προαναφερθείσες πόλεις βρίθουν ελληνικού στοιχείου μέσω των πολυάριθμων ελληνικών οικοδομημάτων, των θεάτρων, των ναών, των αγαλμάτων (Ανδριάντας Ασκληπειού ύψους 2μ.!), των εορτών, κλπ.

Χαρακτηριστικότατο παράδειγμα αποτελούν οι γνωστοί αγώνες ταυρομαχίας των Ισπανών, που υφίστανται ως σήμερα και που διαθέτουν τις ρίζες τους στα ταυροκαθάψια της μινωικής εποχής, στο οποίο ο αθλητής εκτελούσε άλματα πάνω από τον ταύρο. Έχουν βρεθεί αρκετές παραστάσεις και στην Κρήτη (τοιχογραφίες, αγαλματίδιο, σφραγίδες) αλλά και σε άλλα μέρη της Ελλάδας (Πύλος, Τίρυνθα) και στην Μικρά Ασία (Σμύρνη). Από αυτά προήλθαν οι ισπανικές ταυρομαχίες. Βέβαια στην σημερινή Ισπανία το άθλημα είναι βάρβαρο, αφού στην Ελλάδα δεν θανατωνόταν ο ταύρος, που ήταν ιερό ζώο.

Ας δούμε τώρα λίγα πράγματα για τους δύο κατεξοχήν ελληνογενείς πληθυσμούς της Ισπανίας, τους Πομπλαδόρες Γκριέκος, που πρόκειται για Έλληνες κατοίκους από την Ελίκη, Ελίτσε, και τους Βάσκους που είναι εγκαταστημένοι στα δυτικά Πυρηναία όρη (<Πυρήνα, σύντροφο Ηρακλή).
Οι pobladores Griegos, ενθυμούμενοι την ελληνική τους καταγωγή, εορτάζουν κάθε χρόνο την ελληνική εβδομάδα που περιλαμβάνει την τυπική ζωή μιας αρχαίας ελληνικής πόλης: Ραψωδίες, θέατρα, χορός, πυρσοί, παρελάσεις οπλιτών, αμφορείς, αρχαία νομίσματα, κτερίσματα, χιτώνες, περικνημίδες και λόγος ομηρικός. Παράλληλα τιμούν με θρησκευτικές παραστάσεις την Κοίμηση της Θεοτόκου κάθε 15η Αυγούστου.

Όσον αφορά τους Βάσκους, υπάρχουν διάφορες θεωρίες σχετικά με την καταγωγή τους (Λιβύοι, Φοίνικες, Ίβηροι, κλπ). Πιο πειστική φαντάζει η ελληνική αν σκεφτούμε ότι πέραν της ελληνικής τους νοοτροπίας και κουλτούρας, οι ίδιοι οι Βάσκοι δηλώνουν Έλληνες!

Ειδικότερα είναι γνωστοί για την φιλοξενία, την υπερηφάνεια, την φιλοπατρία και τις στρατιωτικές τους ικανότητες.

Ο Στραβων αναφέρει (Γ’ 155): «Οι παλαιοί πολεμιστές ζούσαν κατά Σπαρτιατικό τρόπο και φορούσαν περικνημίδες. Οι Δρυΐδες προέβλεπαν τα μελλούμενα από σφάγια των θυσιών, αφού εξέταζαν τα σπλάχνα τους (…) Ιδρύθηκαν πόλεις που έχουν ονόματα, όπως Έλληνες, Αμφίλοχοι, διότι ο Αμφίλοχος πέθανε εδὠ. Προσφέρουν κατά τρόπον ελληνικό (…) Είναι το έθνος των Ουασκόνων».

Οι Βάσκοι καλλιεργούν, ως κλασσικοί Έλληνες, με φροντίδα τα σταφύλια και τις ελιές και διατηρούν υπερβολική αγάπη για την Ελλάδα. Ποιος ξεχνάει την πρόταση των Βάσκων Ευρωβουλευτών ν’ αποτελούν τα Ελληνικά την επίσημη γλώσσα της Ευρώπης, κάτι που φυσικά καταψηφίστηκε και από Έλληνες «ευρωπαϊστές».

Στο Μπιλμπάο στεγάζεται η Ελληνική Βασιλική Ακαδημία.

Και μιας και μιλήσαμε για γλώσσα, ας δούμε ενδεικτικά ορισμένες εκ των ισπανικών λέξεων που έχουν ελληνική ρίζα:

Aire< αήρ

Tala< τάλας (φτωχός)

Henada< χελιδών (Δωρική Διάλεκτος, κατά την οποία το λ τρέπεται σε ν)

Tronu< θρόνος

Herria< χώρα

estadio> στάδιον

mozo(υπηρέτης)>μόθων(γιος δούλου)

Ana< Άν(ν)α (προσφώνημα Ελλήνων για τον Δία που προέρχεται από το επίρρημα άνω)
Αλλά και το επιφώνημα των Ισπανών «όλε» προέρχεται από την ελληνική φράση θρήνου «ὦ ὀλε δαῖμον»!


Υπάρχει επίσης πλήθος Ισπανών φιλελλήνων:

Χουάν Βαλέρα (σημαντικός ποιητής και πεζογράφος, απέδωσε πρώτος νεοελληνικά ποιήματα στα ισπανικά).

Αντόνιο Ρουμπιό Λιουκ (φιλόλογος, ένεθρμος φιλέλληνας, απέδωσε στα ισπανικά κείμενα ελληνικής λογοτεχνίας).

Μπέργκνες ντε λας Κάσας (Καταλανός ελληνιστής, πίστευε ότι η καταλανική πολιτιστική ιδιαιτερότητα έπρεπε να συνδεθεί με τον ελληνικό πολιτισμό)

Federico Krutwig Sagredo (Βάσκος ελληνιστής, θεωρούσε τα ελληνικά μητέρα όλων των γλωσσών)
Pedro Olalla (Ελληνιστής των ημερών μας θεωρεί τον Ελληνισμό ελπίδα του μέλλοντος)

Σημαντικοί μεταγενέστεροι Έλληνες που αγαπήθηκαν από τους Ισπανούς ήταν ο γνωστός Δομήνικος Θεοτοκόπουλος (Ελ Γκρέκο) καθώς και ο λόγιος Δημήτρης Δούκας που προσκλήθηκε να διδάξει τα ουμανιστικά γράμματα στην πρώιμη αναγεννησιακή Ισπανία.

Σήμερα εδράζει μεγάλος αριθμός οργανώσεων και ιδρυμάτων που αφορούν τον Ελληνισμό της Ισπανίας. Χαρακτηριστικό παράδειγμα συνιστά το «Iberia Graeca», που ξεκίνησε επίσημα την λειτουργία του το 2010 από το Υπουργείο Πολιτισμού της Ισπανίας και την Κυβέρνηση της Καταλανίας με σκοπό την ταξινόμηση και πιο εμπεριστατωμένη μελέτη του τεράστιου όγκου ελληνικών αρχαιολογικών ευρημάτων που ανακαλύπτονται συνεχώς στην πόλη Εμπόριον.

Η Ισπανία αποτελεί έναν ακόμα αξιομνημόνευτο σταθμό των Ελλήνων που πιστοποιεί το αδιάκοπο ταξίδι τους όχι μόνο στην περιοχή της Μεσογείου αλλά και σε ολόκληρο τον κόσμο.
Φυσικά η Ελλάδα εξακολουθεί να κρατά σφαλισμένη την πόρτα σε αυτούς τους Έλληνες που θα μπορούσαν να προσφέρουν πολλά στην χώρα μας αλλά και στον Ελληνισμό γενικότερα, κάτι που ήδη κάνουν…








ΠΗΓΗ